Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2

SR No.: 003371
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1500
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa
File Size: 29 MB

Page 785

२५०
वृ- अस्य व्याख्या प्राग्वत् ॥ अथ भाष्यम्[ भा. ३२२२]
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - २ - १/४९
सो चेव य संबंधी, नवरि पमाणम्मि होइ नाणत्तं । जे यजतीणं दोसा, सविसेसतरा उ अजाणं ||
वृ-‘स एव' निर्ग्रन्थसूत्रोक्तः सम्बन्ध इहापि सूत्रे ज्ञातव्यः । 'नवरं' केवलं प्रमाणे निर्ग्रन्थेभ्यो निर्ग्रन्थीनां नानात्यम्, निर्ग्रन्थानां द्वयोस्त्रयाणां वा निर्गन्तुं कल्पते, निर्ग्रन्थीनां तु द्वयोस्तिसृणां चतसृणां वा इत्ययं सङ्ख्याकृतो विशेष इति भावः । 'ये च' स्तेना-ऽऽरक्षिकादयो यतीनामेकाकिनिर्गमने दोषाः पूर्वसूत्रे उक्ताः आर्याणामपि त एव सविशेषतरा मन्तव्याः, तरुणाद्युपद्रवसहिता इति भावः !!
[भा. ३२२३] बहिया वियारभूमी, निग्गंथेगाणियाए पडिसिद्धा । चउगुरुगाऽऽयरियादी, दोसा ते चेव आणादी ॥
वृ- रात्रौ बहिर्विचारभूमी गमनमेकाकिन्या निर्ग्रन्थ्याः प्रतिषिद्धम् । अत एवैतत् सूत्रमाचार्य प्रवर्त्तिन्या न कथयति चतुर्गुरवः । प्रवर्त्तिनी भिक्षुणीनां न कथयति चतुर्गुरवः । भिक्षुण्यो न प्रतिशृण्वन्ति मासलघु । प्रवर्त्तिनीवचनमतिक्रम्य भिक्षुण्यो बलामोटिकया एकाकिन्यो गच्छन्ति चतुर्गुरवः । दोषाश्च त एवाज्ञादयो द्रष्टव्याः ॥
[भा. ३२२४]भीरू पकिच्चेवऽबला चला य, आसंकितेगा समणी उ रातो । मा पुप्फभूयस्स भवे विनासो, सीलस्स थोवाण न देंति गंतुं ॥
वृ- इह स्त्री ' प्रकृत्यैव' स्वभावेनैव 'भीरु' अल्पसत्त्वा, पुरुषं च प्राप्यसा 'अबला' अकिञ्चित्करी, अत एव तस्या अबलेति नाम, अबला च स्वभावादेव चञ्चला, अत एव एकाकिनी श्रमणी रात्रौ विचारभूमौ गच्छन्ती आशङ्किता स्यात् - अवश्यमेषा व्यभिचारिणीति । अतो म 'पुष्पभूतस्य' शिरीषपुष्पसुकुमारस्य शीलस्य विनाशो भवेदिति कृत्वा स्तोकानामार्याणां रात्रौ विचारभूमौ गन्तुं भगवन्तः 'न ददति' नानुजानन्तीत्यर्थः ॥ उपाश्रयेऽपि ताभिरीशे वस्तव्यमिति दर्शयति[मा. ३२२५] गुत्ते गुत्तदुवारे, कुलपुत्ते इत्थिमज्झे निद्दोसे । भीतपरिस मद्दविदे, अज्जा सिज्जायरे भणिए ।।
वृ- 'गुप्तो नाम' वृत्यादिपरिक्षिप्तः, 'गुप्तद्वारः' सकपाटः, ईशे उपाश्रये स्थातव्यम् । शय्यातरश्च तासां कुलपुत्रको गवेषणीयः । तस्यैव शय्यातरस्य या भगिनीप्रभृतयः स्त्रियस्तासां सम्बन्धि यद् गृहं तन्मध्यवर्ती संयतीनामुपाश्रयो भवति । सोऽपि 'निर्दोषः ' पुरुषसागारिकादिदोषरहितः । कुलपुत्रकश्च भीतपर्षद् मार्दविकश्चान्वेषणीयः । भीतपर्षद् नाम - यद्भयात् तदीयः परिवारो न कमप्यनाचारं कर्त्तुमुत्सहते । मार्दविको नाम मधुरवचनः । ईश आर्यायाः शय्यातरो भणितः ॥
रात्रौ च प्रतिश्रये ताभिरियं यतना कर्त्तव्या
[भा. ३२२६] पत्थारो अंतो बहि, अंतो बंधाहि चिलिमिली उवरिं ।
तं तह बंधति दारं, जहां अन्ना न याणाई |
वृ-‘प्रस्तारः' कटः स एकः प्रतिश्रयाभ्यन्तरे द्वितीयस्तु प्रतिश्रयाद् बहि कर्त्तव्यः । 'अन्तश्च' अभ्यन्तरे कटस्योपरि चिलिमितिकां 'बधान' नियन्त्रय । तत्र च प्रतिहारी तथा बघ्नाति द्वारं यथा “णं'' इति 'तान्' बन्धान् नान्या संयती मोक्तुं जानाति ॥