________________
१६४
वृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-१/३८ परिठापनादोषाश्च । अथवा प्रतिनीतं तद् वस्त्रं 'स्वमेव' आत्मना गृह्णीयाद्, नप्रतिदद्यादिति भावः तस्मादेषत्वदुक्तोद्वितीयावग्रहो न भवति, किन्तु गृहस्थहस्ताद्वस्त्रंगृहीत्वा गुरुमूलमागम्य तेषां समये यदि ते तस्यैव प्रयच्छन्तितदायत्ते भूयोऽप्यवग्रहमनुज्ञाप्यन्तेएषद्वितीयावग्रहः।।
मू. (३९) निग्गंथं चणंबहिया वियारबूमि वा विहारभूमि वा निक्खंतं समाणं केइ वत्येण वा पडिग्गहेण वा कंबलेण वा पायपुंछणेण वा उवनिमंतेजा, कप्पइ से सागारकडं गहाय आयरियपायमूले ठवित्ता दोच्चं पि उग्गहमणुनवेत्ता परिहारं परिहरित्तए।।
वृ-अस्य व्याख्याप्राग्वत् ।। अथ भाष्यम्[भा.२८१४] बहिया व निग्गयाणं, जायणवतथं तहेव जयणाए।
निमंतणवत्थे तहेव, सुद्धमसुद्धं च खमगादी ।। वृ. 'बहि विचारभूमौ वा विहारभूमौ वा निर्गतानांयाच्यावस्त्रं तथैव यतनया ग्रहीतुंकल्पते यथा भिक्षाचर्यायामुक्तम् । निमन्त्रणावस्त्रमपितथैवशुद्धमशुद्धं च वक्तव्यम् । शुद्धं नाम-यत् क्षपक इति वा धर्म इति वा कृत्वा दीयते। अशुद्धं-यत् चतुर्थवेण्टलादिकार्येण दीयते ।।
मू. (४०) निग्गथि चणं गाहावइकुलं पिंडवायपडियाए अणुप्पविलु केइ वत्येण वा पडिग्गहेण वा कंबलेण वा पयपुंछणेण वा उवनिमंतेजा, कप्पइ से सागारकडं गहाय पवत्तिनिपायमूले ठवित्ता दोछपि उग्गहमणुन्नवित्ता परिहारं परिहरित्तए।।
मू.(१) निग्गथिंचणं बहिया वियारभूमि वा विहारभूमि वा निक्खंतिं समाणिं केइ वत्थेण वा पडिग्गहेण वा कंबलेण वा पायपुंछणेण वा उवनिमंतेजा, कप्पइ से सागारकडं गहाय पवित्तिणिपायमूले ठवेत्ता दोचं पि उग्गहमणुण्णवित्ता परिहारं परिहरित्तए ।
वृ-अस्य सूत्रद्वयस्यापि व्याख्या प्राग्वत् ।। अथ भाष्यविस्तरः[भा.२८१५] निग्गंथिवत्थगहणे, चउरो मासा हवंतऽनुग्धाया।
मिच्छत्ते संकाई, पसजणा जाव चरिमपदं ।। वृ-निर्ग्रन्थीनां गृहस्थेभ्यो वस्त्रग्रहणं कुर्वन्तीनां चत्वारोमासा अनुद्धाताः प्रायश्चित्तम् ।ताश्च वस्त्रं गृह्णन्तीदृष्ट्वा कश्चिदमिनवश्राद्धो मिथ्यात्वं गच्छेत्-अहो! निम्रन्थ्योऽपि माटिंगृह्णन्तीति। अथवा शङ्खां कुर्यात्-किं मन्ये धर्मार्थं दत्तमियं गृह्णाति? उत भाटिनिमित्तम् । एवं शङ्कायां चतुर्गुरु । निशङ्किते मूलम् । प्रसजना नाम-भोजिका-घाटिकादिप्रसङ्गपरम्परा, तत्र 'चरमपदं' पाराञ्चिकं यावत् प्रायश्चित्तम् ॥ इदमेव भावयति[मा.२८१६] पुरिसेहिंतो वत्थं, गिण्हंतिं दिस्स संकमादीया।
ओभासणा चउत्थे, पडिसिद्ध करेज उड्डाहं ।। वृ-पुरुषेभ्यः सकाशाद् वस्त्रं गृह्णन्तीं निर्ग्रन्थीं दृष्ट्वा शङ्कादयो दोषाः । शङ्का नाम-किमेषा भाटिंगृह्णाति? । एवं शङ्कायां चतुर्गुरु, भोजिकायाः कथिते षड्लघु, घाटिकस्य कथने षड्गुरु, ज्ञातीनां कथने च्छेदः, आरक्षिकेण श्रुते मूलम्, श्रेष्ठि-सार्थवाह-पुरोहितैः श्रुतेऽनवस्थाप्यम्, अमात्य-नृपतिभ्यां श्रुते पाराञ्चिकम् । स या गृहस्थो वस्त्राणि दत्त्वा चतुर्थविषयामवभाषणां कुर्यात्, तयाच प्रतिषिद्धे उड्डाहं कुर्यात्-एषामदीयां भाटंगृहीत्वा सम्प्रति मदुक्तंन करोतीति ।।
किश्चान्यत्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org