________________
१५६
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-१/३७ तर्हि न किमप्यमीषांमध्ये शोभनम्, तीर्थकरेणवा किंन प्रतिषिद्धं वैराज्यसङ्क्रमणम् ? इत्यादि। एवं च तेऽपि प्रान्तीभवन्ति । अथवा यदि त स्थानपाला भद्रका भवन्ति तदा तैर्विसर्जिताना पराराष्ट्र प्रविष्टानां त एव दोषाः, तदेव चचतुर्गुरुकादिकंप्रायश्चित्तम्, इदं चान्यत् प्रायश्चित्तावहं दोषजालम् । तदेव दर्शयति[भा.२७८०] आयरिय उवज्झाया, कुल गण संघो यचेइयाइंच।
सब्वे वि परिच्चत्ता, वेरजं संकमंतेणं । वृ-'आचार्या अर्थदातारः “उपाध्यायाः' सूत्रप्रदाः 'कुलं नागेन्द्रादि 'गणः' परस्परसापेक्षानेककुलसमुदायः सङ्घः' गणसमुदायः चैत्यानि' भगवद्विम्बानि जिनभवनानि वा । एतेआचार्यादयः सर्वेऽपि वैराज्यं सङ्कामता परित्यक्ताः । एतदेव भावयति[भा.२७८१] किं आगय स्थ ते बिंति संति ने इत्य आयरियमादी।
उग्घाएमो रुक्खे, मा एंतु फलस्थिणो सउणा ॥ कृ. 'ते' साधवो राजपुरुषैः पृच्छयन्ते-किमर्थं यूयमिहागताः स्थ? | साधवो ब्रुवते-'सन्ति' विद्यन्ते “ने” अस्माकमिहाचार्यादयः अतोवयमागताः । ततो राजपुरुषा दृष्टान्तं वदन्ति-यस्मात् फलार्थिनः 'शकुनाः' पक्षिणो वृक्षानागच्छन्ति तस्मात् तानेव वृक्षानुद्धातयामः, मा फलार्थिनः शकुना आगच्छन्तु । एतेन दृष्टान्तसामथ्येन तानेवाचार्यादीनुद्धातयामो येन तदर्थमिह कोऽपि नागच्छति ॥यत एते दोषा अतः[भा.२७८२] एयारिसे विहारो, न कप्पई समणसुविहियाणं तु।
दो सीमेऽइक्कमई, जिनसीमं रायसीमंच ॥ वृ- एतादृशे वैराज्ये विरुद्धराज्ये विहारः श्रमणानां सुविहितानां न कल्पते । यस्तु करोति स द्वे सीमानावतिक्रामति, तद्यथा-'जिनसीमानं' 'न कल्पते वैराज्यसङ्कमणं कर्तुम्' इति लक्षणां ‘राजसीमानं च' 'न कर्त्तव्यो मदीयराज्यात् परराज्ये गमागमः' इति रूपाम् ।। किञ्च[भा.२७८३] बंधं वहं च घोरं, आवजइ एरिसे विहरमाणो।
तम्हा उ विवज्जेज्ञा, वेरज्ज-विरुद्धसंकमणं॥ वृ- 'बन्ध' निगडादिनियन्त्रणं ‘वधं च कशाघातादिकं 'धोरं' भयानकमीद्दशे विहरमाणो यत आपद्यते तस्माद् वैराज्य-विरुद्धराज्यसङ्क्रमणं विवर्जयेत् ।। अथ द्वितीयपदमाह[भा.२७८४] दंसण नाणे माता, भत्तविसोही गिलाणमायरिए।
अधिकरण वाद राय कुलसंगते कप्पई गंतं ॥ वृ- दर्शनार्थं ज्ञानार्थं वैराज्यसङ्क्रमणमपि कुर्यात् । “माय"त्ति मातापितरौ कस्यापि प्रव्रजितुकामौ शोकेन म्रियते तयोः समाधानार्थं गच्छेत् । “भत्तविसोहि"ति कश्चित् साधुभक्तं प्रत्याख्यातुकामः सविशोधिम्-आलोचनां दातुकामो गीतार्थस्यपार्वेपार्श्वे गच्छेत्, अजङ्गमस्य वा तस्य पार्श्वे गीतार्था गच्छन्ति । “गिलाण"त्तिग्लानस्य वा प्रतिचरणार्थं प्रायोग्यौषधहेतवेवा गच्छेत् । “आयरिय"त्ति आचार्यसमीपे आचार्याणामादेशेन वा गच्छति । “अधिकरण" त्ति कस्यापि साधोः केनापि गृहिणा सहाधिकरणमुतपन्नम्, स च गृही नोपशाम्यति, ततः प्रज्ञापनालब्धिमान् तस्योपशमनाय गच्छति । “वाद" त्ति अन्यराज्ये परप्रवादी कश्चिदुत्थितः तस्य -
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org