________________
१०८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-१/२९ [भा.२५७४] काहीयातरुणीसुं, चउसु वि मूलं तु ठायमाणाणं ।
सेसासु विचउगुरुगा, समणाणं इस्थिवग्गम्मि ।। वृ-स्त्रीषु स्त्रीवेषधारिषु वा नपुंसकेषु याश्चतस्त्रः काथिकतरुण्यस्तासु तिष्ठतां निर्ग्रन्थानां मूलम् । शेषासु संज्ञिनीषु असंज्ञिनीषु वा स्त्रीषु चतुर्गुरुकाः । एवं श्रमणानां स्त्रीवर्ग तिष्ठतां प्रायश्चित्तमुक्तम्।। [भा.२५७५] जह चेव य इत्थीसुं सोही तह चेव इथिवेसेसु ।
तेरासिएसुसुविहिय!,ते पुन नियमा उ पडिसेवी !! वृ-यथैव श्रमणानां स्त्रीषु तिष्ठतां शोधिरभिहिता तथैव स्त्रीवेषेषु त्रैराशिकेषु हे सुविहित ! शोधिमवबुध्यस्वेत्युपस्कारः। तेपुनः' स्त्रीनपुंसका नियमात् 'प्रतिसेविनः' प्रतिसेवनाकाराषणशीला इति । अथ कारणे तिष्ठतां यतनामाह[भा.२५७६] एमेव होंति इन्थी, बारस सन्नी तहेव अस्सत्री।
सन्नीण पढमवग्गे, असइ असन्नीण पढमम्मि॥ कृ'एवमेव पुरुषवत्स्त्रियःस्त्रीवेषधारिणश्चनपुंसकामध्यस्थादिभिस्थविरादिभिश्चभेदैर्वादश संज्ञिन्यो द्वादश चाऽसंज्ञिन्यः प्रत्येकं भवन्ति। तत्रप्रथम संज्ञिनीनां प्रथमवर्गे' मध्यस्थस्त्रीलक्षणे तदभावे असंज्ञिनीनांप्रथमवर्गे स्थविरादिक्रमेण स्थातव्यम् ।। [भा.२५७७] एवं एकोक तिगं, वोच्चत्थकमेण होइ नेयव्वं ।
मोत्तूणचरिम सन्निं, एमेव नपुंसएहिं पि।। वृ-एवम् एकैकस्मिन् आभरणप्रियादौ वर्ग त्रिकं तरुण्यादिभेदत्रयविपर्यस्तक्रमेण नेतव्यम्प्रथम स्थविरासु, ततो मध्यमासु, ततस्तरुणीषु, परं मुक्त्वा 'चरमां' काथिकाख्यां संज्ञिनीम् । तत्र हि प्रथम संज्ञिनीषुस्थविरासु, ततो मध्यमासु, तदलामेऽसंज्ञिनीषु स्थविरामध्यमासु, ततः संज्ञिनीषुतरुणीषु, तदप्राप्तावसंज्ञिनीषुतिष्ठन्ति। एवमेव स्त्रीवेषधारीषु,नपुंसकेष्वपिद्रष्टव्यम्।। भावितं निर्ग्रन्थसूत्रद्वयम् । सम्प्रति निर्ग्रन्थीसूत्रद्वयं भावयति[भा.२५७८] एसेव कामो नियमा, निग्गंधीणं पि होइ नायव्यो।
जह तेसि इथियाओ, तह तासि पुमा मुणेयब्वा॥ वृ-एष एव क्रमो नियमान्निर्ग्रन्धीनामपि भवति ज्ञातव्यः । परं यथा 'तेषां' निर्ग्रन्थानां स्त्रियो गुरुकतरास्तथा निर्ग्रन्थीनामपि पुमांसो गुरुकतरा ज्ञातव्याः ।। [भा.२५७९] काहीयातरुणीसुं, चउसु वि चउगुरुग ठायमाणीणं ।
सेसासु वि चउलहुगा, समणीणं इस्थिवग्गम्मि । वृ-स्त्रीणां स्त्रीवेषनपुंसकानांचमध्ये काथिकतरुणीषु चतसृष्वपि तिष्ठन्तीनांचतुर्गुरुकाः। 'शेषास्वपि' मध्यस्थादिषु द्वाविंशतिसङ्ख्याकासुस्त्रीषु द्वाविंशतौ च स्त्रीनपुंसकेषु चतुर्लघुकाः। एवं श्रमणीनां स्त्रीवर्गे प्रायश्चितं ज्ञातव्यम् ।। [भा.२५८०] काहीयोतरुणेसु वि, चउसु विमूलं तु ठायमाणीणं।
सेसेसु उ चउगुरुगा, समणीयं पुरिसवग्गम्मि ।। वृ-पुरुषाणांपुरुषनपुंसकानांच संझ्यसंज्ञिनायेप्रत्येकं चत्वारः काथिकास्तरुणास्तेषुतिष्ठन्तीनां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org