________________
उद्देशक : १, मूलं-६, [भा. १४३९]
३७१ नानात्वं पुनः सूत्रे भिक्षाचर्यायां मासकल्पे चशब्दात् प्रमाणे चेति ।।
तत्र सूत्रेतावद् नानात्वमभिधातुमाह[भा.१४४०] पडिबद्धा इअरे विय, इक्किक्का ते जिना यथेराय।
अत्थस्स उ देसम्मी, असमत्ते तेसि पडिबंधो। वृ-यथालन्दिका द्विधा-गच्छप्रतिबद्धा इतरे च । पुनरेकैके द्विविधाः-जिनाश्च स्थविराश्च । तत्रे ये प्रस्तुतकल्पपरिसमाप्तौ जिनकल्पं प्रतिपत्स्यन्ते ते जिनाः, ये तु स्थविरकल्पं भूयः समाश्रयिष्यन्ते ते स्थविराः । अथ कुतोऽमीषां गच्छविषयः प्रतिबन्धः? इत्याह-'अर्थस्य तु' तुशब्दस्यावधारणार्थत्वादर्थस्यैव न सूत्रस्य देशः-एकदेशोऽधाप्यसमाप्तः-न गुरुसमीपे गृहीत इति तस्मिन् ग्रहीतव्ये सति तेषां गच्छे प्रतिबन्धः । आह तमर्थदशं समाप्यामी विवक्षितकल्पं किं न प्रतिपद्यन्ते ? उच्यते तदानीं हि लग्न-योग-चन्द्रबलादीनि प्रशस्तानि वर्तन्ते, अन्यानि च प्रशस्तलग्नादीनि दूरकालवर्तीनि, न वा तथाभव्यानि, ततोऽमी अगृहीतेऽप्यर्थदेशे तं कल्पं प्रतिपद्य गुर्वधिष्ठितक्षेत्राद् बहिर्व्यवस्थिता विशिष्टतरानुष्ठाननिरता अगृहीतमर्थशेषं गृह्णन्ति । अथ भिक्षाचर्यायां नानात्वम्-ग्रामं षड्वीथीः परिकल्प्यैकैस्यां वीथ्यांपञ्चरात्रिन्दिवानि पर्यटन्ति, एवं षड्मिर्वीथीभिः पर्यटिताभिर्मासकल्पः समाप्यते । मासकल्पविषयं तु नानात्वमेषामुत्तरत्र भणिष्यते । अत स्थविराणां जिनानां च यथालन्दिकानां परस्परं कः प्रतिविशेषः ? उच्यते[भा.१४४१] थेराणं नाणत्तं, अतरंतं अप्पिणंति गच्छसि ।
तेविय से फासुएणं, करितिसव्वं तु पडिकम्मं ।। [भा.१४४२] एक्कपडिग्गहगा, सप्पाउरणा हवंतिथेराओ।
जे पुन सिं जिनकप्पे, भय तेसिं वत्थ-पायाणि ॥ वृ-स्थविरकलपयथालन्दिकानां नानात्वं' विशेषोऽयम्-'अतरन्तं ग्लान्या अशक्नुवन्तंनिजं साधुंगच्छस्यार्पयन्ति। 'तेऽपिच' गच्छवासिनः "से" तस्ययथालन्दिकग्लानस्यप्राशुकेनानादिना सर्वमेव प्रतिकर्म कुर्वन्ति । जिनकल्पयथालन्दिकास्तु निष्प्रतिकर्माणः, ततो ग्लानीभूता अपि न चिकित्सादि कारयन्ति । तथा ये स्थविरा यथालन्दिकास्ते 'एकैकप्रतिग्रहकाः' प्रत्येकमेकप्रतिग्रहोपेताः 'सप्रावरणाः' सवाश्च भवन्ति । ये पुनरमीषांमध्ये जिनकल्पे भविष्यन्ति तेषां 'भाज्ये' विकल्पनीये वस्त्र-पात्रे, यदि पाणिपात्रभोजिनः प्रावरणरहिताश्च जिनकल्पिका भविष्यन्ति तदा वस्त्र-पात्रे न गृह्णन्ति, शेषास्तु यथोचितं गृह्णन्ति।
अथ प्रमाणनानात्वं भावयति[भा.१४४३] गणमाणओ जहन्ना, तिन्नि गण सयग्गसो य उक्कोसा।
पुरिसपमाणे पनरस, सहस्ससो चेव उक्कोसा ॥ कृ गणमानतः' गणमानमाश्रित्य जघन्यतस्त्रयो गणाः, उत्कर्षतस्तु शताग्रशः' शतपृथक्त्वं। गणाअमुकलपंप्रतिपद्यन्ते पुरुषप्रमाणेतुजघन्यतः पञ्चदशपुरुषाअस्य कल्पस्यप्रतिपद्यमानकाः, त्रिषुपञ्चकगणेषुजघन्यतः प्रतिपद्यमानेषु पञ्चदशजनानां भावात्।उत्कर्षतःपुरुषप्रमाणं सहशः' सहपृथक्त्वम् ।। अत्रैव विशेषमाह(भा.१४४४] पडिवजमाणगा वा, एक्कादि हवेज ऊनपक्खेवे।
जपुनात
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org