________________
पीठिका - [भा.७४०]
१९७ वृ-कस्याप्याचार्यस्य गच्छः सर्वोऽपि वस्त्र-पात्र-शय्योत्पादने अलब्धिकः, तत्र च क्षेत्रे स्वपक्षतः परपक्षतोवाऽवमानं विद्यते, तेचसाधवः 'अनधिसहाः' शीतादिपरीषहान् सोदुमसमर्था, गृहस्थाश्च 'मन्दधर्माणः' तुच्छधर्मश्रद्धाका अप्रज्ञापिताः सन्तो न वस्त्रादि प्रयच्छन्ति, 'शुद्धं घोपधिं साधवो गवेषयेयुः' इति भगवतामुपदेशः, स च दुर्लभत्वाद् यादृशेन ताशेन साधुना न लभ्यते, अतईशेकार्येलब्धिमान्दुर्मेधाअप्युत्सारकल्पं कृत्वा वस्त्रैषणाद्यध्ययनमुद्दिश्य कल्पिकः क्रियते । ततश्च कल्पिकीकृतः सन् किं करोतु? इत्याहभा. (७४१] हिंडउ गीयसहाओ, सलद्धि अह ते हणंति से लद्धिं ।
तो एक्कओ वि हिंडइ, आयारुस्सारियसुअत्थो ।। वृ-असौ 'सलब्धिकः' लब्धिमान् ‘गीतसहायः' गीता र्थसाधुसहितो वस्त्राद्युत्पादनार्थं हिण्डताम् । अथ 'ते' गीतार्थास्तस्य लब्धिमुपन्धन्ति ततः “एककोऽपि' असहायोऽपि 'आचारोत्सारितसूत्रार्थः' आचारान्तर्गतवस्त्रैषणादिसूत्रार्थमुत्सारकल्पकरणेन ग्राहितः सन् हिण्डते ।। ननु च किं कोऽपिकस्यापि लाभान्तरायकर्मक्षयोपशमसमुत्थां लब्धिमुपहन्ति? येनैवमुच्यते-ते गीतास्त्यि लब्धिमुपजन्ति इति, अत्रोच्यते- भो भद्र ! किं न कर्णकोटरमुपागतं सुप्रतीतमपि भवतोढण्ढणमहर्षेरलब्धिस्वरूपंयेनैवमनभिज्ञ इव भवान्परिप्रश्नयति? यद्वाऽस्मिन्नेवार्थेऽपरो भवतः प्रत्यायनाय दृष्टान्तः प्रतिपाद्यते[भा.७४२] भिक्खु विह तण्ह वद्दल, अभागधेजो जहिं तहिं न पडे।
दुग-तिगमाईभेदे, पडइ तहिं जत्थ सो नत्थि ।। वृ-कोइ किरपंचसइओ सत्यो अडविं पवन्नो । तत्थ य एगो रत्तपडो निब्भग्गसिरसेहरो पंचण्ह विसयाणं पुन्ने उवहणइ । सो असत्योतण्हाए पारद्धो । दूरेअअब्भवद्दलयं वासइ, तेसिं उवरि न पडइ ।ते दुहा भिन्ना । इयरो रत्तपडो पुब्बिल्लाणं मज्झे मेलिओ।सव्वस्थ पडइ, जत्य सो तस्थ न पडइ, जाव निव्वेडिओ एक्कओ जाओ । जत्थ सो तत्थ न पडइ । एवं एयारिसा परस्स पुग्ने उवहणंति।।
अथ गाथाक्षरार्थ:-भिक्षुरेकः सार्थेन सार्द्ध 'विहम् अध्वानं प्रविष्ट इतिशेषः । ततस्तृष्णया सार्थ प्रारब्धः । वाईलं च वर्षितुमारब्धम् । यत्र तेषांमध्ये सोऽभागधेयो भिक्षुस्तत्र न वर्षपतति। ततः द्विक-त्रिकादिना' द्विधा-त्रिधादिना प्रकरेळ सार्थस्य भेदः कृतः । तस्मिश्रच कृते यत्र स भिक्षु पञ्चशतिकस्यापि सार्थस्य पुण्यान्युपहतवान् एवमन्येडप्येवंविधा अपरेषां लब्धिमतामपि स्वस्वकर्मक्षयोपशमसमुत्यां लब्धिमुध्रन्तीति । अथासौ कथं वस्त्राण्युत्पादयति? इत्युच्यते[भा.७४३] भिक्खं वा अडतो, बिईय पढमाए अहव सव्वासु ।
सहिओ व असहिओ वा, उप्पाए वा पभावे वा ।। वृ-भिक्षामटन्वस्त्राण्युत्पादयति। वाशब्दो वक्ष्यमाणपक्षापेक्षयाविभाषायाम्। अपिशब्दः सम्भावनायाम्, सम्भाव्यते अयमपि प्रकार इति । अथ न शक्रोति युगपद् भिक्षामप्यटितुं वस्त्राण्यप्युत्पादयितुम्, व्यतिक्रामति वा वेला भैक्षस्य वस्त्राण्युत्पादयतः, भिक्षा वा अटद्विर्न प्राप्यन्ते वस्त्रणीत्यादिना कारणेन द्वितीयायां पौरुष्यामनुयोगग्रहणं हापियत्वा वस्त्राण्युत्पादयेत्। अथ तदा न लभेत वही या हिण्डि कर्तव्यो सा च द्वितीयस्यां पौरुष्यां कर्तुं न पार्यते इत्यतः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org