________________
पीठिका - [भा. ६७८
१७७
झोसो छ,अनियओ, अचकिमाईचउणह पिः।। वृ-'द्वौ चरमौ' सागारक्र-साधर्मिको तयोरवंजक्षयःक्षेत्रावग्रयो मगरादी केनचिद्राज्ञा निरुद्ध बाहिरिकावास्तव्यजनैरभ्यन्तरतः प्रविशभि शय्यातरगृहं साधर्मिकोपाश्चयो वा यदा प्रेर्यते तदा या काचित् तेषामनुज्ञा; यथा एतावति प्रदेशेयुष्माभिस्थातव्यम् एतावत्य स्माभिरिति स जघन्यः क्षेत्रावग्रहः । उत्कृष्टः पुतस्वग्रहः अनियतः, कस्याप्यल्पीयान् कस्यापि भूयानिति भावः केषाम् ? इत्याह-अचनयादीलां चतुर्णामपि, यश्चक्री न भवति किन्तु सामान्यपार्थिवः स नञः पर्युदासप्रतिषेधतया तत्साशनहकत्वोदचक्री भण्यते, आदिशब्दाद् गृहपत्यादयो गृह्यन्ते।। अथ सागारिकावग्रहस्य विशेषत उपयोगित्वाद् विधिमाह[भा.६७९]. आणुनाए वि.सव्यम्मी; उग्गहे घरसामिणा ।
लहा विसीमं छिंदंति, साहू तप्पियकारिणो॥ वृ-'गृहस्वामिना शय्यातरेप्प भाजनथावन कायिक्पादिव्युत्सर्जन-स्वाध्यायध्यानादिकं यत्र यत्र भवतां रोचते तत्र तत्रः कुरुत' इत्येवं यद्यपि सर्वोऽप्यवग्रहोऽनुज्ञातस्तथापि साधवः तस्य-सागारिकस्व प्रियकारिणः-समाधिविधित्सवः सीमाः मयदि छिन्दन्ति' निर्धारयन्ति, व्यवस्था स्थापयन्तीत्यर्थः। तामेव सीमामभिधत्ते[भा:६८०]झाणट्टयाभायणधोवणाई दोण्हऽट्ठया अच्छणहेउगंध।
मिउग्गह.येव अहिट्ठयंते; मा सो व अनोव करेन-मनुं । वृ-ध्यानार्थं भाजनधावनाधर्थ द्वयोउच्चार-प्रश्रवणयोरथावः “अच्छणति उपविश्यावस्थालं तद्धेतुकं च-तन्निमितकं मिलावग्रहमेव परिमितमेवावग्रहमधितिष्ठन्ति।किमुक्तं भवति? साध्यो व्यवस्था स्थापयन्ति शवासरमामन्वय ब्रुघते-श्रावक ! वयमियति प्रदेशे ध्यानमध्यासिष्यामहेनेतः परम्, अग्रभाजनानिधाविष्पामोनान्यत्र, यदि नामग्लानादेरात्राकुच्चारसम्भवो भवेत् ततोऽत्र परिष्ठापयिष्यते, अत्र पुनः कायिकी व्युत्सृजिष्यते; इह पुनः साधवो भाजनरञ्जनादिकंकुर्वन्तः कियतीमपि वेलामासिष्यन्ते एवं व्यवस्थाप्यमितमेवावग्रहमधितिष्ठन्ति। कुतः ? इत्याह-मा सवा लागारिकः 'अन्यो वा' तदीयो वयस्य-स्वजनादि सबाल वृद्धाकुलेन गच्छेनातिप्राचुयेणाऽऽक्रान्ते कायिक्यादिना वाविनाशितेऽवग्रहे ‘मन्युम्' अप्रीतिकं कुर्यात् । अपिच तथा साधुभिरप्रमत्तैस्तत्र स्थातव्यं यता शय्यातरश्चिन्तयेत्-अहो! निभृतस्वभावा अमी मुनयः, यदेतावन्तोऽपि सन्तः स्वसमयोदितमाचारमाचरन्तोऽपि परस्परं विकथादिकमकुर्वन्तो निव्यापारा इव लक्ष्यन्ते, तत्सर्वथा कृतार्थोऽस्यहममीषां भगवतां शय्यायाःप्रदानेन, तीर्णप्रायो मयाऽयमपारोऽपि संसारपारावार इति ।। प्ररूपितः क्षेत्रावग्रहः । सम्प्रति द्रव्याक्ग्रहमाह
[भा.६८१] चेयणमचित्त मीसग दव्या खलु उग्गहेसु एएसु। .....
...... जो जेन परिग्गहिओ, सो दब्बे उग्गही होइ ॥ ... वृ-'एतेषु' देवेन्द्राधवग्रहेषु यानि चेतनानि' स्त्र-पुरुषादीनि अचित्तानि वस्त्र-पात्रादीनि 'मिश्राणि' सभाण्डोपकरणस्त्र-पुरुषादीनि यानि द्वयाणि सः 'द्रव्ये' द्रव्यविषयोऽवग्रहः । कथम्भूतः ? इत्याह-यो येन शक्रादिना परिगृहीतः स तस्य सम्बन्धी द्रव्यावग्रहः । किमुक्तं [18|22]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org