Page Text
________________
पीठिका - [भा. ६३२]
[भा. ६३२]
दम दूर्भागे भट्टे, समणच्छन्ने अ तेनए । नयनाम न चत्तव्वं, पुट्ठे रुट्ठे जहावयणं ॥
वृ-द्रमके' दरिद्रे 'दुर्भगे' अनिष्टे 'भ्रष्टे' राज्य (ज) पदच्युते "समणच्छन्ने”त्ति भावप्रधानत्वात् श्रमणशब्दस्य श्रामण्येन-श्रमणवेषेण च्छन्ने- आच्छादितगार्हस्थ्ये 'स्तेनके' चौरे प्रथमं कस्येति पृष्टे ततः स्वह्रदयसमुत्थया शङ्कया 'रुष्टे' कषायिते तस्य समाधानविधानार्थं न च नाम न वक्तव्यम् किन्तु वक्तव्यमेव वचनस्यानतिक्रमेण 'यथावचनं' यथायोगमाशङ्कापनोदकं वाक्यमित्यर्थः । तच्च यथावसरं पुरस्ताद् वक्ष्यते ॥ तत्र प्रथमं द्रमकद्वारं विवृणोति
[भा. ६३३] किं दमओ हं भंते!, दमगस्स वि किं मे चीवरा नत्थी । दमण विकायच्वो, धम्मो मा एरिसं पावे ॥
वृ- कस्येति पृष्टः कोऽपि ब्रूयात्-भदन्त ! भवद्भि किमहं द्रमकः सम्भावितो येनैवं पृच्छयते ? यद्वा यद्यप्यहं द्रमकस्तथाऽपि किं मे चीवराण्यपि न सन्ति ? किन्तु सन्त्येव; किञ्च द्रमकेणापि धर्म कर्तव्यः कुतः ? इत्यह-मा ईशं दारिद्योपद्रवलक्षणं दुःखं भूयः प्राप्नुयामिति कृत्वा । तस्य पुरतः साधुभिरभिधातव्यम्-भद्र ! न वयं भवन्तं द्रमकं भणित्वा कस्येति पृच्छामः किन्तु सार्वज्ञोऽस्माकमयमुपदेशः, यतः कदाचित् तव स्वजन - रिजनमित्रादीनां सत्कमिदं भवेत्, ते चापरस्य तथाविधस्याभावेऽप्रतिकं कुर्यु अभिनवं वा वस्त्रं सम्मूर्च्छयेयुः क्रीणीयुर्वा, अस्माकं च तृतीयव्रतातिचारः स्यात् यद्वा श्रमणादिभिः स्तेनपर्यन्तैरिदमस्मदर्थं स्थापितं भवेदित्यादयो दोषाः कस्येत्यपृच्छायां न परिहर्तुं शक्यन्ते इत्युक्ते यदि स ब्रूयात्- 'ममैवैतद् नान्यस्य' इति तदा निर्दोषं मत्वा प्रतिगृह्यते । एवं दुर्भगादिष्वपि पदेषु यथायोगमुपयुज्य भावना कार्या ।। दुर्भगद्वारमाह[भा. ६३४] जइ रनो भज्जाए, व दूभगो दूभगा व जइ पइणो । किं दूभगो मि तुम वि, वत्था वि व दूभगा किं मे ।।
वृ-दुर्भगो ब्रूयात् यद्यहं राज्ञो भार्याया वा 'दुर्भगः' द्वेष्यस्तत् किं युष्माकमपि दुर्भगः ? | यदि वा काचिदविरतिका दात्री तदा ब्रूयात् यद्यहं पत्युर्युर्भगा तत् किं युषमाकमपि दुर्भगा ? वस्त्राण्यपि वा किममूनि मे दुर्भगाणि यदेवं दीयमानान्यपि 'कस्य सत्कानि ?' इति पृच्छयन्ते ?
अथ भ्रष्ट - श्रमणच्छन्नद्वारद्वयमाह
१६५
[भा. ६३५] जइ रज्जाओ भट्ठो, किं चीरेहिं पि पिच्छहेयाणि ।
अहिंसाभरगा, मा हीरेज त्ति पव्वइओ |
वृ-राजपदच्युतः प्राह-यद्यहं राज्याद् भ्रष्टः तत् किं चीवरेभ्योऽपि ? नैवेत्यर्थः, 'पश्यत' अवलोकयत एतानि मदृहे भूयांसि वासांसीति ब्रुवन् हस्तसंज्ञया दर्शयति । श्रमणच्छत्रः प्राहसन्ति मम पार्श्वे बहवः “साभरग"त्ति देशीवचनाद रूपकाः, ते च मा राजकुलादिना ह्नियेरन्नित्यहं 'प्रव्रजितः' शाक्य-तापस-परव्राजका ऽऽजीवकाख्यानां श्रमणानामन्यतमः संवृत्त इत्यर्थः ॥ अथ स्तेनको यद् ब्रूयात् तदाह
[ भा. ६३६ ] अत्थि मे घरे वि वत्था, नाहं वथाइँ साहु ! चोरेमि । सुटु मुणिअं चतुब्भे, किं पुच्छह किं व हं तेनो ॥
वृ - सन्ति 'मे' मम गृहे वस्त्राणि अत एव हे साधो ! नाहं सवस्त्राणि चोरयामि; यद्वा 'सुष्ठु'
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
| SR No. | 003371 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1500 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 29 MB |