________________
३८३
उद्देशकः ६, मूलं-२०६, [भा. ६२४९] [भा.६२४९] विद्दवितं केणं ति व, तुब्भेहिं पायतालणा खरए।
कत्थत्ति मारिओ सो, दटुं त्ति यदरिसिते भोगा ।। वृ-'विद्रवितं विनाशितं समस्तंस्तम्भ-कुड्यादि।राज्ञा पृष्टम् केनेदंविनाशितम्? अमात्यः सम्मुखीभूय सरोषं निठुरं वक्ति-युष्माभिः । ततो राज्ञा कुपितेन तस्य पादेन ताडना कृता । तदनन्तरं सङ्केतितपुरुषैः स उत्पाटितः सङ्गोपितश्च । ततः समागते कस्मिंश्चित् प्रयोजने राज्ञा पृष्टम्-कुत्रामात्यो वर्तते ? ।सङ्केतितपुरुषैरुक्तम्-देव! युष्मत्पादानामविनयकारी इति मारितः। ततः 'दुष्टं कृतं मया' इति प्रभूतं विसूरितवान् । स्वस्थीभूते च तस्मिन् सङ्केतितपुरुषैरमात्यस्य दर्शनं कारितम् । ततः सद्भावकनानन्तरं राज्ञा तस्मै विपुला भोगाः प्रदत्ता इति ।।
उक्तो लौकिको दीप्तचित्तः । अथ तमेव लोकोत्तरिकमाह[भा.६२५०] महज्झयण भत्त खीरे, कंबलग पडिग्गहे य फलए य।
पासाए कप्पट्ठी, वातं काऊण वा दित्ता॥ वृ-'महाध्ययनं' पौण्डरीकादिकं दिवसेन पौरुष्या वा कयाचिद् मेधाविन्या क्षुल्लिकया आगमितम्, अथवा भक्तमुत्कृष्टं ल्ब्धवा 'नास्मिन् क्षेत्रे भक्तमीद्दशं केनापि लब्धपूर्वम्', यदि वा क्षीरं चतुर्जातकसम्मिश्रमवाप्य नैताशमुत्कृष्टं क्षीरं केनापि लभ्यते', यदि वा कम्बलरलमतीवोत्कृष्टम् अथवा विशिष्टवर्णादिकम् अथवा प्रासादेसर्वोत्कृष्टेउपाश्रयत्वेन लब्धे, “कप्पट्टी'ति ईश्वरदुहितरिरूपवत्यांप्रज्ञादिगुणयुक्तायां लब्धायांप्रमोदते,प्रमोदभरवशाच्च दीप्तचित्ता भवति। एतेन "लाभमदेन वा मत्तः" इति पदं लोकोत्तरे योजितम् । अधुना "दुर्जयान् शत्रून् जित्वा" इति पदं योजयति-वादं वा परप्रवादिन्या दुर्जयया सह कृत्वा तां पराजित्यातिहर्षतः 'दीप्ता' दीप्तचित्ता भवति ॥ एतासु दीप्तचित्तासु यतनामाह[भा.६२५१] दिवसेण पोरिसीए, तुमए पढितं इमाए अद्धेणं ।
एतीए नस्थि गब्बो, दुम्मेहतरीएको तुझं। वृ-दिवसेन पौरुष्यावा त्वया यत्पौण्डरीकादिकमध्ययनंपठितंतद्अनया दिवसस्य पौरुष्या . वाऽर्द्धन पठितं तथाऽप्येतस्या नास्ति गर्व, तव पुनर्दुमेघस्तरकायाः को गर्व?, नैव युक्त इति भावः, एतस्या अपि तव हीनप्रज्ञत्वात्॥ [भा.६२५२] तद्दव्वस्स दुगुंछण, दिटुंतो भावणा असरिसेणं।
. काऊण होति दित्ता, वादकरणे तत्थ जाओमा ।। वृ-यद् उत्कृष्टं कलमशाल्यादिकं भक्तं क्षीरं कम्बलरलादिकं वा तया लब्धं तस्य द्रव्यस्य जुगुप्सनं क्रियते, यथा-नेदमपि शोभनम्, अमुको वाऽस्य दोष इति । यदि वा दृष्टान्तः' अन्येनापीशमानीतमिति प्रदर्शनं क्रियते । तस्य च दृष्टान्तस्य भावना असशेन' शतभागेन सहस्रभागेन वा या तस्याः सकाशाद् हीना तया कर्तव्या । या तु वादं कृत्वा दीप्ताऽभूत तस्याः प्रगुणीकरणायपूर्वं चरिकादिका प्रचण्डा परवादिनी प्रज्ञाप्यते, ततः सा तस्या वादभिमानिन्याः पुरतस्ततोऽप्यवमतराया साध्वीतयावादकरणेपराजयंप्राप्यते, एवमपभाजिता सतीप्रगुणीभवति। [भा.६२५३] दुल्लभदव्वे देसे, पडिसेहितगं अलद्धपुव्वं वा।
आहारोवहि वसही, अक्खतजोनी वधूया वि।। वृ-यत्र देशेक्षीर-घृतादिकंद्रव्यं दुर्लभंतत्रतद्अन्यासामार्यिकाणां प्रतिषिद्धं 'नप्रयच्छामः'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
____www.jainelibrary.org