________________
३८२
वृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-६/२०६ सयणिज्ज खंभ कुडे, कुट्टेइ इमाई पलवंतो॥ -गोयावरीए नदीए तडे अपतिट्ठाणं नगरं। तत्थ सालवाहणोराया।तस्स खरओ अमच्चो। अन्नया सो सालवाहनोरायादंडनायगमानवेइ-महुरंधेतूणं सिग्धमागच्छ।सोयसहसाअपुच्छिऊण दंडेहिं सह निग्गओ । तओ चिंता जाया-का महुरा घेत्तव्वा ? दक्खिणमहुरा उत्तरमहुरा वा? । तस्स आणा तिक्खा, पुनो पुच्छिउंन तीरति तओ दंडा दुहा काऊण दोसुविपेसिया । गहिओदो वि महुराओ । तओ वद्धावगो पेसिओ । तेन गंतूण राया वद्धाविओ-देव ! दो वि महुराओ गहियाओ। इयरोआगओ-देव! अग्गमहिसीए पुत्तोजाओ।अन्नोआगतो-देव! अमुगत्थपदेसे विपुलो निही पायडो जातो । तओ उवरुवार कल्लाणनिवेयणेण हरिसवसविसप्पमाणहियओ परव्वसो जाओ । तओ हरिसं धरिउमचायंतो सयणिज्नं कुट्टइ, खंभे आहणइ, कुड़े विद्दवइ, बहूणि य असमंजसाणि पलवति । तओ खरगेणामचेणं तमुवाएहिं पडिबोहिउकामेण खंभा कुड्डाबहू विद्दविया।रनापुछियं-केनेयं विद्दवियं?।सो भणेइ-तुमेहि।ततो भमसम्मुहमलीयमेयं भणति' रुटेणंरना सो खरगोपाएणताडितो।तओ संकेइयपुरिसेहिं उप्पाडिओअन्नत्य संगोवितो य।तओ कम्हिइ पओयणे समावडिए रना पुच्छिओ कत्थ अमच्चो चिट्ठति ? । संकेइयपुरिसेहि य देव ! तुम्हं तेइयं ति । तओ समावत्यो जाओ ताहे संकेइयपुरिसेहिं विन्नत्तो-देव ! गवेसामि, जइ वि कयाइ चंडालेहिं रक्खिओ होजा । तओ गवेसिऊण आनिओ । राया संतुट्ठो।अमञ्चेण सब्मावो कहिओ। तुटेन विउला भोगा दिना ॥ साम्प्रतमक्षरार्थो विवियते-सातवाहनेन राज्ञा मथुराग्रहणे "दंडि"त्ति दण्डनायकस्याज्ञप्ति कृता । ततो दण्डाः सहसा 'कां मथुरां गृह्णीमः ?' इत्यपृष्ट्वा निर्गताः । तस्य च राज्ञ आज्ञा तीक्ष्णा, ततो न भूयः प्रष्टुं शक्नुवन्ति । ततस्ते दण्डा द्विधा गताः, द्विधा विभज्य एके दक्षिण-मथुरायामपरे उत्तरमथुरायां गता इत्यर्थः । द्वे अपि च मथुरेपातयित्वा तेसमागताः।।सुतजन्म-मथुरापातन-निधिलाभानायुगपनिवेदनायां हर्षवशात् सातवाहनो राजा 'दीप्तः' दीप्तचित्तोऽभवत्। दीप्तचित्ततया च 'इमानि वक्ष्यमाणानि प्रलपन् शयनीय-स्तम्भकुड्यानि कुट्टयति ॥ तत्र यानि प्रलपति तान्याह[भा.६२४६] सच्चं भण गोदावरि!, पुव्वसमुद्देण साविया संती।
साताहणकुलसरिसं, जति ते कूले कुलं अस्थि॥ वृ-हे गोदावरि ! पूर्वसमुद्रेण 'शपिता' दत्तशपथा सती सत्यं 'भण' ब्रूहि-यदि तव कूले सातवाहनकुलसशं कुलमस्ति॥ [भा.६२४७] उत्तरतो हिमवंतो, दाहिणतो सालिवाहणो राया।
समभारभरकंता, तेन न पल्हत्थए पुहवी॥ वृ. 'उत्तरतः' उत्तरस्यां दिशि हिमवान् गिरि दक्षिणतस्तु सालवाहनो राजा, तेन समभारभराक्रान्ता सती पृथिवी न पर्यस्यति, अन्यथा यदि अहं दक्षिणतो न स्यां ततो हिमवद्गिरिभाराक्रान्ता नियमतः पर्यस्येत् ॥ [भा.६२४८] एयाणि य अन्नाणिय, पलवियवं सो अनिच्छियव्वाइं।
कुसलेणअमच्चेणं, खरगेणं सो उवाएणं॥ पृ. एतानि' अनन्तरोदितानि अन्यानि च सोऽनीप्सितव्यानि बहूनि प्रलपितवान् । ततः कुशलेन खरकनाम्नाऽमात्येनोपायेन प्रतिबोधयितुकामेनेदं विहितम् । किम् ? इत्याह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org