________________
३६८
. बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-६/२०१ प्रज्ञापनीयः-मा हस्तप्रक्षालनं कार्षी । एवमुक्ते यद्यसावशौचवादी तदा हस्तं हस्तेनैव प्रोञ्छति प्रस्फोटयति वा॥अथ शौचवादी ततः[भा.६१७५] जइ सीसम्मिन पुंछति, तनुपोत्तेसु व न वा वि पप्फोडे ।
तो सि अन्नेसि असति, दवं दलंतिमा वोदगंघाते॥ वृ-यदि हस्तं शीर्षे वा तनौ वा 'पोतेषु वा' वस्त्रषु न प्रोञ्छति न वा प्रस्फोटयति 'गृहे गतो हस्तं प्रक्षालयिष्यामि' इति कृत्वा, ततः "से" तस्य अन्येषाम् 'असति' अभावे प्राशुकमात्मीयं द्रवंहस्तधावनाय ददति,मा उदकम् अकायंघातयेदितिकृत्वा ।गृहस्थानामभावेपरतीर्थिकेनापि कारयन् एवमेव पश्चात्कृतादिक्रमेण कारयेत् । तेषामभावे गृहस्थाभिरपि कारयेत् ॥
कथम्? इत्याह[भा.६१७६] माया भगिनि धूया, अञ्जिय नत्तीय सेस तिविधाओ।
आगाढे कारणम्मिं, कुसलेहिं दोहि कायव्वं ।। वृ-या तस्य निर्ग्रन्थ माता भगिनी दुहिता वा अर्यिका वा' पितामही 'नप्त का वा पौत्री तया कारितव्यम् । एतासामभावे याः 'शेषाः' अनालब्धाः स्त्रयस्ताभिरपि कारयेत् । ताश्च त्रिविधाःस्थविरामध्यमास्तरुण्यश्च तत्र प्रथमस्थविरया, ततोमध्यमया, ततस्तरुण्याऽपिकारयितव्यम्। आगाढे कारणे कुशलाभ्यां द्वाभ्यामपि कण्टकोद्धरणं कर्तव्यम्, कारयितव्यमित्यर्थः ॥
के पुनस्ते द्वे? इत्याह[भा.६१७७] गिहि अन्नतिथि पुरिसा, इत्थी विय गिहिणि अन्नतित्थीया।
. संबंधि एतरा वा, वइणी एमेव दो एते ।। कृ-गृहस्थपुरुषोऽन्यतीर्थिकपुरुषश्चेतिद्वयम्, गृहस्थी अन्यतीर्थिकी चेति वा द्वयम्, सम्बन्धिनी 'इतरा वा' असम्बन्धिनी व्रतिनी एवं वा द्वयम् । एतेषां द्विकानामन्यतरेण कुशलेन आगाढे कारणे कारयितव्यम् ॥ आह-'श्रमणानामभावे सूत्रनिपातो भवति' इत्युक्तम्, कदा पुनरसौ साधूनामभावो भवति? इत्याह[भा.६१७८] तंपुन सुत्रारत्रे, दुहारने व अकुसलेहिं वा ।
कुसले वा दुरत्थे, न चएइ पदं पिगंतुं जे॥ वृ-'साधवो न भवन्ति' इति यदुक्तं तत् पुनरित्यं सम्भवति-'शून्यारण्य' ग्रामादिभिर्विरहिता अटवी, 'दुष्टारण्यंवा' व्याघ्र-सिंहादिभयाकुलम्, एतयोःसाधूनामभावो भवेत् । उपलक्षणत्वाद् अशिवादिभिः कारणैरेकाकी सात इत्यपि गृह्यते । एषा साधूनामसदसत्ता। सदसत्तातु सन्ति साधवः परमकुशलाः-कण्टकोद्धरणेऽदक्षाः, अथव यः कुशलः सः “दूरस्थः' दूरे वर्तते, सच कण्टकविद्धपादः पदमपि गन्तुं न शक्नोति ततः पूर्वोक्ता यतना कर्तव्या॥
अथ सामान्येन यतनामाह[भा.६१७९]परपक्ख पुरिस गिहिणी, असोय कुसलाण मोतु पडिवक्खे।
पुरिस जयंत मणुन्ने, होति सपक्खेतरा वातू॥ कृ-इहप्रथमपश्चार्द्धव्याख्यायततः पूर्वार्द्धव्याख्यास्यते।ये यतमानाः' संविग्नाः साम्भोगिकाः पुरुषास्तैःप्रथमं कारयेत्, तदमावेअमनोझैः-असाम्भोगिकः, तदभावेये इतरे-पार्श्वस्थादयस्तै
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org