________________
उद्देशकः ६. मूलं-२०१, [भा. ६१६९]
भणसि उपहाणि ? । तेन भन्नइ-जंउण्हयं होइ तं फूमिउं सीयलीकज्जइ । सा तुट्ठा । पच्छा भणति माइट्ठाणेणं-कंटओ मे लग्गो त्ति । सो उद्धरिउमारद्धो । तीए सणियंसणियं हासियं । सो वि तुसिणीओ कंटगं पुलोएत्ता भणइ-न दीसइ कंटगो ति । तीए तस्स पण्ही दिन्ना । एवं सो कइयवकंटउडुरणेणं तीए खलीकओ। एवं साहुणो वि एवंविहा दोसा उप्पजंति ।। किञ्च[मा.६१७०] मिच्छत्ते उड्डाहो, विराधना फास भावसंबंधो।
पडिगमनादी दोसा, मुत्तमभुते य नेयव्वा ।। वृ-मिथ्यात्वं नाम-निर्ग्रन्थ्याः कणटकमुद्धरन्तं संयतं दृष्ट्वा लोको ब्रूयात्-यथा वादिनस्तथा कारिणोऽमीन भवन्ति । उड्डाहो वा भवेत्-अहो! यद्एवमियंपादे गृहीतातद्नूनमन्यदाऽप्यनयोः साङ्गत्यं भविष्यति।विराधना वा संयमस्य भवति, कथम्? इत्याह-'स्पर्शतः' शरीरसंस्पर्शेनोभयोरपि भावसम्बन्धो भवति।ततो भुक्तभोगिनोरभुक्तभोगिनोर्वा तयोः प्रतिगमनादयो दोषा ज्ञातव्याः। अथ मिथ्यात्वपदं भावयति[मा.६१७१] दिटे संका भोइय, घाडिग नाती य गामबहिया य ।
चत्तारिछ ञ्च लहु गुरु, छेदो मूलं तह दुगंच ॥ वृ-तस्याः कण्टकमुद्धरन् केनचिद् दृष्टः, तस्य च 'शङ्का' 'किं मन्ये मैथुनार्थम् ?' इतिलक्षणा यदि भवेत् तदा चतुर्लघु । भोजिकायाः कथने चतुर्गुरु । घाटितनिवेदने षड्लघु । ज्ञातिज्ञापने षड्गुरु । ग्रामा बहि कथने छेदः।। [भा.६१७२] आरक्खियपुरिसणं, तु साहणे पावती भवे मूलं ।
अनवट्ठो सेट्टीणं, दसमंच निवस्स कधितम्मि॥ वृ- मूलादित्रयं पुनरित्थं मन्तव्यम्- आरक्षिकपुरुषाणां कथने मूलं प्राप्नोति । श्रेष्ठिनः कथितेऽनवस्थाप्यं भवेत् । नृपस्य कथने 'दशम' पाराञ्चिकम् । एते संयतानां संयतीनां च परस्परं कण्टकोद्धरणे दोषा उक्ताः॥ [भा.६१७३] एएचेव य दोसा, अस्संजतिकाहि पच्छकम्मंच।
गिहिएहि पच्छकम्म, तम्हा समणेहि कायव्वं ॥ एत एव दोषाअसंयतिकाभि कण्टकोद्धरणं कारयतो मन्तव्याः, पश्चात्कर्मचअपकायेन हस्तप्रक्षालनरूपं तासु भवति । गृहिभिस्तु कारयतः पश्चात्कर्म भवति न पूर्वाक्ता दोषाः । अतः श्रमणैः श्रमणानां कण्टकोद्धरणं कर्तव्यम् ।। अत्र परः प्राह[भा.६१७४} एवंसुत्तं अफलं, सुत्तनिवातो तु असति समणाणं।
गिहि अन्नतिथि गिहिणी, परउत्थिगिणी तिविह भेदो॥ वृ-यदि संयतीभिः न कारयितव्यं तत एवं सूत्रमफलं प्राप्नोति । सूरिराह-सूत्रनिपातः श्रमणानामभावेमन्तव्यः । तत्रचप्रथमंगृहिभिकण्टकोद्धरणं कारणीयम्, तदभावेऽन्यतीर्थिकैः, तदप्राप्तौ गृहस्थाभिः, तदसम्भवे परतीर्थिकीभिरपि कारयितव्यम्। एषुच प्रत्येकं त्रिविधो भेदः। तद्यथा गृहस्थस्त्रिविधः-पञ्चात्कृतः श्रावको यथाभद्रकथा एवंपरतीर्थिकोऽपित्रिधा मन्तव्यः। गृहस्था परतीर्थिकी च त्रिविधा-स्थविरा मध्यमा तरुणी चेति । तत्र गृहस्थेन कारयन् प्रथम पश्चात्कृतेन, ततः श्रावकेण, ततो यथाभद्रकेणापि कारयति । स च कण्टकाकर्षणानन्तरं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org