________________
३५७
उद्देशकः ६, मूलं-१९६, [भा. ६११६]
___ भट्टिय सामिय गोमिय, लहुओ लहुआ य गुरुआ य॥ वृ-अरे इति वा हरे इति वा ब्राह्मण इति वा पुत्र इति वा यदि आमन्त्रणवचनं ब्रूते तदा मासलघु । अव्यो बप्पो भ्रातर मामक उपलक्षणत्वाद् अम्ब भागिनेय इत्यादीन्यपि यदि वक्ति तदा चतुर्लघु।अथभट्टिन् स्वामिन् गोमिन् इत्यादीनि गौरवगर्भाणिवचांसिब्रूते तदा चतुर्गुरुकाः आज्ञादयश्च दोषाः॥ [भा.६११७] संथवमादी दोसा, वंति धी मुंड! को व तुह बंधू ।
मिछत्तं दिय वयणे, ओभावणता य सामिति ॥ वृ- भ्रातृ-मामकादीनि वचनानि ब्रुवाणेन संस्तवः-पूर्वसंस्तवादिरूपः कृतो भवति, ततश्च प्रतिबन्धादयोबहवो दोषा भवन्ति ।अम्ब तातइत्यादिब्रुवतःश्रुत्वालोकश्चिन्येत्-अहो! एतेषामपि माता-पित्रादयः पूजनीयाः ।अविरतिकाश्चामन्त्रयतो भूयस्तरा दोषाः ।यद्वासगृहस्थस्तेनासद्भूतसम्बन्धोद्धट्टनेन रुष्टो ब्रूयात्-धिग् मुण्ड ! कस्तवात्र 'बन्धुः स्वजनोऽस्ति येनैवं प्रलपसि? । उपलक्षणमिदम्, अरे हरे इत्यादिब्रुवतः परो ब्रूयात्-त्वं तावद् मां नजानीषेकोऽप्यहमस्मिततः किमेवम् अरे इत्यादि भणसि? । एवमसङ्खडादयो दोषाः। द्विजवचनेच' ब्राह्मण इत्येवमभिधाने च मिथ्यात्वं भवति । स्वामिन् इत्याद्यभिधाने च प्रवचनस्यापभ्राजना भवति ।। गतमगारस्थितवचनम्। अथ व्यवशमितोदीरणवचनमाह[मा.६११८] खामित-वोसविताई, अधिकरणाइं तुजे उईरेति।
ते पावा नायव्वा,तेसिंच परूवणा इणमो॥ वृ-क्षामितानि-वचसा मिथ्युदुष्कृतप्रानेन शमितानि, वोसवितानि-विविधमनेकधा मनसा व्युत्सृष्टानि, क्षामितानिच तानि व्युत्सृष्टानि चेति क्षामित-व्युत्सृष्टानि । एवंविधान्यदिकरणानिये भूय उदीरयन्ति ते 'पापाः' साधुधर्मबाह्या ज्ञातव्याः । तेषां च इयं प्ररूपणा ।। [भा.६११९] उप्पायग उप्पन्ने, संबद्धे कक्खडे य बाहूय।
आवट्टणा य मुच्छण, समुघायऽतिवायणाचेव ।। [भा.६१२०] लहुओ लहुगा गुरुगा, छम्मासा होति लहुग गुरुगाय।
छेदो मूलं च तहा, अणवठ्ठप्पोय पारंची। वृद्वौ साधूपूर्वं कलहं कृतवन्तौ, तत्र च क्षामित-व्युत्सृष्टेऽपि तस्मिन्धिकरणेऽन्यदा तयोरेक एवं भणति-एवं नाम त्वया तदानीमहमित्यमित्थं च भणितः; एष उत्पादक उच्यते, अस्य च मासलघु । इतरोऽपि ब्रूते-अहमपि त्वया तदानीं किं स्तोकं भणितः ?; एवमुक्त उत्पादकः प्राहयदि तदानीं त्वमभणिष्यस्तदा किमहमेवमेव त्वाममोक्ष्यम् ?; एवमधिकरणमुत्पन्नमुच्यते, तत्र द्वयोरपि चतुर्लघु । सम्बद्धं नाम-वचसा परस्परमाक्रोशनं कर्तुमारब्धं तत्र चतुर्गुरु।कर्कशं नामतटस्थितैरुपशम्यमानावपिनोपशाम्यतस्तदाषड्लघु। “बाहु"त्तिरोषभरपरवशतया बाहूबाहवि युद्ध कर्तुंलग्नौ तत्र षड्गुरुकाः ।आवर्तना नाम-एकेनापरो निहत्य पातितस्तत्रच्छेदः। योऽसौ निहतःस मूर्छा यदिप्राप्तस्तदा मूलम्।मारणान्तिकसमुद्धातेसमवहतेऽनवस्थाप्यम्।अतिपातनामरणं तत्र पाराश्चिकम्॥ अथ द्वितीयपदमाह[भा.६१२१] पढम विगिचणट्ठा, उवलंभ विविंचणा य दोसु भवे ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org