________________
३५२
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - ३-६/१९६
वृ- एवं तदीयृत्तान्तमाकर्ण्य कोऽपि साधुर्भणति अहं तस्य सकाशे गत्वा सूत्रार्थयोर्ग्रहणं करिष्ये, तं चाचार्यं खिंसनादोषाद् निवर्तयिष्यामि । एवमुक्त्वा येषाचार्याणां स शिष्यस्तेषामन्तिके गत्वा पृच्छति योऽसौ युष्माकं शिष्यः स कुत्र युष्माभि प्राप्तः ? । आचार्या प्राहुः वइदिसनामकस्य नगरस्यासन्ने गोर्बरग्रामे । ततोऽसौ साधुस्ततः प्रतिनिवृत्तो गोर्बरग्रामं गत्वा पृच्छति-अमुकनामा युवा युष्मदीये ग्रामे पूर्वं किमासीत् ? । ग्रामेवकैरुक्तम् आसीत् । ततः कातस्य माता ? को वा पिता ? किं वा कर्म ? 1 तैरुक्तम् - " खल्लाड धन्नागं" ति नापितस्य धनिका नाम दासी, सा खल्वाटकोलिकेन सममुषितवती, तस्याः सम्बन्धी पुत्रोऽसौ । एवं श्रुत्वा तस्य साधोः सकाशं गत्वा भणति अहं तवोपसम्पदं प्रतिपद्ये । ततस्तेन प्रतीच्छ्य पृष्टः कुत्र त्वं जातः ? का वा ते माता? इत्यादि । एवंपृष्टोऽसौ न किमपि ब्रवीति । तत इतरश्चिन्तयति नूनमेषोऽपि हीनजातीयः । ततो निर्बन्धे कृते स साधुः प्राह
[भा. ६०९५] धाणम्मि पुच्छियम्मिं, हनु दानि कहेमि ओहिता सुणधा । साहिस्सऽन्ने कस्सव, इमाई तिक्खाई दुखाई ।।
वृ-स्थाने भवद्भिः पृष्टे सति "ह नु दानि" त्ति तत इदानीं कथयामि, अवहिताः शृणुत यूयम्, कस्यान्यस्य 'इमानि ' ई६शानि तीक्ष्णानि दुःखानि कथयिष्यामि ? ॥
[ भा. ६०९६ ] वइदिस गोब्बरगामे, खल्लाडग धुत्त कोलिय त्थेरो । हाविय धन्त्रिय दासी, तेसिं मि सुतो कुणह गुज्झं ॥
वृ-वइदिसनगरासन्ने गोर्वरग्रामे धूर्त्तः कोलिकः कश्चित् खल्वाटः स्थविरः, तस्य नापितदासी धन्निका नाम भार्या तयोः सुतोऽसम्यहम् एतद् गुह्यं कुरुत, मा कस्यापि प्रकाशयतेत्यर्थः ॥ [भा. ६०९७ ] जेट्टो मज्झ य भाया, गब्भत्थे किर ममम्मि पव्वइतो । तमहं लद्धसुतीओ, अनु पव्वतोऽनुरागेण ॥
यृ-मम ज्येष्ठो भ्राता गर्भस्थे किल मयि प्रव्रजित इति मया श्रुतम् । ततोऽहमेवं लब्धश्रुतिको भ्रातुरनुरागेण तमनु-तस्य पश्चात् प्रव्रजितः ।। एवं श्रुत्वा स खिंसनकारी साधुः किं कृतवान् ? [भा. ६०९८] आगारविसंवइयं तं नाउं सेसचिंधसंवदियं । निउणोयायच्छलितो, आउंटण दानमुभयस्स ॥
वृ- 'न मदीयस्य भ्रातुरेवंविध आकारो भवति' इत्याकारविसंवदितं ज्ञात्वा शेषैश्चजात्यादिभिश्चिह्वैः संवदितं ज्ञात्वा चिन्तयति अहो ! अमुना निपुनोपायेन छलितोऽहम्, यदेवमन्यव्यपदेशेन मम जात्यादिकं प्रकटितम् । ततः 'आवर्तनं' मिध्यादुष्कृतदानपूर्वं ततो दोषादुपरमणम् । ततस्तस्मै सूत्रा ऽर्थरूपस्योभयस्य दानं कृतमिति ।
गतं खिसितवचनम् । अथ परुषवचनमाह[भा. ६०९९]
दुविहं च फरुसवयणं, लोइय लोउत्तरं समासेणं ।
लोउत्तरियं ठप्पं, लोइय वोच्छं तिमं नातं ॥
वृ-द्विविधं परुषवचनं समासतो भवति-लौकिकं लोकोत्तरिकं च । तत्र लोकोत्तरिकं स्थाप्यम्, पश्चाद् भणिष्यत इत्यर्थः । लौकिकं तु परुषवचनमिदानीमेव वक्ष्ये । तत्र चेदं ज्ञातं भवति ॥
[ भा. ६१०० ] अन्नोन समनुरत्ता, वाहस्स कुटुंबिय्स वि य धूया ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org