________________
उद्देशक : ४, मूलं- १३१, [भा. ५४७० ]
अथ भाष्यम्
[ भा. ५४७१] सुत्तम्मि कहियम्मी, आयरि-उज्झाय उद्दिसाविंति । तिuess उद्दिसिज्जा, नाणे तह दंसण चरिते ॥
२२५
वृ- 'सूत्रे' सूत्रार्थे 'आकृष्टे' उक्ते सति नियुक्तिविस्तर उच्यते - आचार्योपाध्यायमभिनवमुद्देशयन त्रयाणामर्थायोद्दिशेत् । तद्यथा ज्ञानार्थं दर्शनार्थं चारित्रार्थं चेति ॥
[भा. ५४७२]
pdf
नाणे महकम्पसुतं, सिरसत्ता केइ उवगए देयं । तस्स उद्दिसिज्जा, सा कलु सेज्जाण जिनआणा ॥
वृ-ज्ञाने तावदभिधीयते - केषाञ्चिदाचार्याणां कुल् गणे वा महाकल्प श्रुतमस्ति, तैश्च गणसंस्थिति कृता-योऽस्माकं शिष्यतयोपगच्छति तस्यैव महाकल्पश्रुतं देयं नान्यस्य । तत्र चोत्सर्गती नोपसम्पत्तव्यम्, यदि अन्यत्र नास्ति तदा 'तस्य' महाकल्पश्रुतस्यार्थाय तमप्याचार्यमुद्दिशेत्, उद्दिश्य चाधीते तस्मिन् पूर्वाचार्याणामेवान्तिके गच्छेत्, न तत्र तिष्ठेत् । कुतः ? इत्याह-सा खलु तेषामाचार्याणां स्वेच्छा, 'नजिनाज्ञा' न हि जिनैरिदं भणितम् - शिष्यतयोपगतस्य श्रुतं दातव्यमिति । अथ दर्शनार्थमाह[भा. ५४७३]
विजा-मंत-निमित्ते, ऊसत्यट्ठ दंसणट्ठाए । चरितट्ठा पुव्वगमो, अहव इमे हुंति आएसा ॥
वृ-विद्या-मन्त्र- निमित्तार्थं ' हेतुशास्त्राणां च ' गोविन्दनियुक्तिप्रभृतीनामर्थाय यद् अन्य आचार्य उद्दिश्यते तद् दर्शनार्थं मन्तव्य । चारित्रार्थं पुनरुद्देशने 'पूर्व' प्रागुक्त एव गमो भवति । अथवा तत्रैते 'आदेशाः' प्रकारा भवन्ति ॥
[ भा. ५४७५ ] वत्ते खलु गीयत्थे, अव्वत्ते वएण अहव अगीयत्ये । वत्तिच्छ सार पेसण, अहवाऽऽ सन्ने सयं गमनं ॥
[भा. ५४७४ ] आयरिय उवज्झाए, ओसन्नोहाविते व कालगते । ओसन छवि खलु, वत्तमवत्तस्स मग्गणया ॥
वृ- आचार्य उपाध्यायो वा अवसन्नः सञ्जातः "अवधावितो वा गृहस्थीभूतः कालगतो वा । यदि अवसन्नस्ततः षड्विधो भवेत् पार्श्वस्थोऽवमग्नः कुशीलः संसक्तो नित्यवासी यथाच्छन्दश्चेति । यश्च तस्य शिष्य आचार्यपदयोग्यः स व्यक्तोऽव्यक्तो वा भवेत् तत्रेयं मार्गणा ॥
For Private & Personal Use Only
- अत्र चत्वारो भङ्गाः तत्र वयसा व्यक्तः षोडशवार्षिकः श्रुतेन च व्यक्तो गीतार्थः, एष प्रथमो भङ्गः । वयसा व्यक्तः श्रुतेनाव्यक्तः, एषोऽर्थतो द्वितीयः । वयसाऽव्यक्तः श्रुतेन व्यक्तः, अयमर्थतस्तृतीयः । “अव्वत्ते वएण अहव अगीयत्थि "त्ति चतुर्थो भङ्गो गृहीतः स चायम्वयसाऽप्यव्यक्तः श्रुतेन चाव्यक्त इति ४ । अत्र प्रथमे भङ्गे द्विधाऽपि व्यक्तस्य 'इच्छा' अन्यमाचार्यमुद्दिशति वा न वा । यावन्नोद्दिशति तावत् तमवसन्नीभूतमाचार्यं दूरस्थं सारयितुं साधुसङ्घाटकं प्रेषयति । अथासत्रे स आचार्यस्ततः स्वयमेव गत्वा नोदयति ॥
नोदनायां चैवं कालपरिमाणम्
[भा. ५४७६ ] एगाह पनग पक्खे, चउमासे वरिस जत्थ वा मिलइ ।
201 151
Jain Education International
www.jainelibrary.org