________________
२३
उद्देशक : ४, मूलं-१२८, [भा. ५४६३] विधिरुच्यते ।। तत्र संविग्नस्यासंविग्नसङ्कमणे तावदिमे दोषाः[भा.५४६४] सीहगुहं वग्धगुहं, उदहिं व पलित्तगंव जो पविसे ।
असिवं ओमोयरियं, धुवं से अप्पा परिच्चत्तो।। वृ-सिंहगुहां व्याघ्रगुहा 'उदधिं वा समुद्रं प्रदीप्तंवा नगरादिकं यः प्रविशति, अशिवमवमौदर्य वा यत्र देशे तत्र यः प्रविशति तेन ध्रुवमात्मा परित्यक्तः ।। [भा.५४६५] चरण-करणप्पहीने, पासत्थे जो उ पविसए समणो।
चतमाणए पजहिउं, सो ठाणे परिचयइ तित्रि॥ कृएवंसिंहगुहादिस्थानीयेषुचरण-करणप्रहीणेषुपारश्वस्थेषुयः श्रमणः यतमानान् संविग्नान् 'प्रहाय परित्यज्य प्रविशतिसमन्दधर्मा त्रीणि स्थानानि ज्ञान-दर्शन-चारित्ररूपाणि परित्यजति। अपि च-सिंहगुहादिप्रवेशे एकभविकं मरणं प्राप्नोति, पावस्थेषुपुनः प्रविशनन्ननेकानि मरणानि प्राप्नोति ॥ [भा.५४६६] एमेव अहाछंदे, कुसील-ओसन्न-नीय-संसत्ते।
जंतिन्नि परिचयई, नाणं तह दंसण चरित्तं ।। वृ-'एवमेव' पार्श्वस्थवद् यथाच्छन्देषु कुशीला-ऽवसन्न-नित्यवासि-संसक्तेषु च प्रविशतो मन्तव्यम् । यच्च त्रीणि स्थानानि परित्यजतीतयुक्तं तद् ज्ञानं दर्शनं चारित्रं चेति द्रष्टव्यम् ॥
गतो द्वितीयभङ्गः । अथ तृतीयभङ्गमाह[भा.५४६७] पंचण्हं एगयरे, संदिग्गे संकमं करेमाणे।
आलोइए विवेगो, दोसुअसंविग्गे सच्छंदो।। वृ. पार्श्वस्था-ऽवसन्न-कुशील-संसक्त-यथाच्छन्दानामेकतरः संविग्नेषु सङ्क्रमं कुर्वन् प्रथममालोचनांददाति,तत आलोचितेऽविशुद्धोपधेविवेकंकरोति।सचयदिचारित्रार्थमुपसम्पद्यते ततः प्रतीच्छनीयः । यस्तु 'द्वयोः' ज्ञान-दर्शनयोरायासंविग्न उपसम्पद्यते तस्य 'स्वच्छन्दः' स्वाभिप्रायः, नासौ प्रतीच्छनीय इति भावः ।अथवा “दोसु असंविग्गे"त्ति 'असंविग्नोऽसंविग्ने सङ्कामति' इति स्पेद्विधाऽप्यसंविग्ने चतुर्थभने स्वच्छन्दः' स्वेच्छा, अवस्तुभूतत्वाद्नकोऽपि तत्र विधिरिति भावः॥ [भा.५४६८] पंचेगतरे गीए, आरुभियवते जयंतए तम्मि।
जंउवहिं उप्पाए, संभोइत सेसमुज्झंति॥ -तेषांपञ्चानां-पार्श्वस्थादीनामेकतरआगच्छन् यदि गीतार्थस्ततःस्वयमेव महाव्रतान्युच्चायारोपितव्रतो यतमानः-व्रजिकादावप्रतिबध्यमानो मार्गे यमुपधिमुत्पादयति स साम्भोगिकः, "सेसमुन्झंति" ति यः प्राक्तनः पार्श्वस्थोपधिरशुद्धस्तं परिष्ठापयन्ति । यः पुनरगीतार्थस्तस्य व्रतानि गुरवः प्रयच्छन्ति, उपधिश्च तस्य चिरन्तनोऽभिनवोत्पादितो वा सर्वोऽपि परित्यज्यते॥
तेषु चायमालोचनाविधिः[भा.५४६९] पासत्थाईमुंडिए, आलोयण होइ दिक्खपभिइंतु।
संविग्गपुराणे पुन, जप्पभिई चेव ओसन्नो ।। .. - यः पार्श्वस्थादिभिरेव मुण्डितः-प्रव्राजितस्तस्य दीक्षादिनादारभ्य आलोचना भवति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org