________________
उद्देशकः ४, मूलं-१२२, [मा. ५२९९]
१८९ 'इहापि गच्छवासे तरुणा भिक्षवो वीर्यसम्पन्ना उत्साहवन्तो बाह्यग्रामे हिण्डमाना आत्मनः परेषां च-बाल-वृद्धादीनां सुखावहा भवन्ति ।। कथम्? इति चेद् उच्यते[मा.५३००] खीर-दहीमादिण य, लंभो सिग्घतर पढम पइरिके।
उग्ममदोसा विजढा, भवंति अनुकंपिया चितरे॥ वृ-यथा तेऽलसाश्चेटकास्तथा बाल-वृद्धादयोऽपि कुब्जबदरीकल्पे तस्मिन् मूलग्रामे प्रत्यहमुद्वेज्यमानतया चिरमपि हिण्डमानाः कोद्रव-कूरादिकमेव लभन्ते, तदपि न पर्याप्तम् । ये तुतरुणा बहिमि गच्छन्तितेऽनलसचेटकल्पाः, ततः क्षीर-दध्यादीनां प्रायोग्यद्रव्याणां लाभस्तेषां बहिमि भवति, शीघ्रतरंच ते स्वगरामे आगच्छन्ति । “पढम" तिप्रतमालिकांच स्वयं कुर्वन्ति, बालादिभ्यः प्रथमतरंवासमागच्छन्ति। “परिवं"तिप्रचुरं भक्त-पानमुत्पादयन्ति ।उद्गमदोषाश्च 'विजढाः' परित्यक्ता भवन्ति। 'इतरेच' बालादयोऽनुकम्पिताभवन्ति॥अमुमेवार्थसविशेषमाह[भा.५३०१] एवं उग्गमदोसा, विजढा पइरिक्कया अनोमानं।
मोहतिगिच्छा यकता, विरियायारो य अनुचिन्नो॥ इ. 'एवं' बहिग्राम गच्छद्भिस्तैः 'उद्गमदोषाः' आधाकर्मादयः परित्यक्ता भवन्ति । "पइरिक्कय" ति प्रचुरस्य भक्त-पानसय लाभो भवति । 'अनपमान' स्वपक्षापमानं न भवति । 'भोहचिकित्सा च' परिश्रमा-ऽऽतप-वैयावृत्यादिभिर्मोहस्य निग्रहः कृतो भवति । वीर्याचारश्च 'अनुचीर्णः' अनुष्ठितो भवति ।। अथ परः प्राह[भा.५३०२] उजानतो परेणं, उवातिणंतम्मि पुव्व जे भणिता।
भारादीया दोसा, ते चेव इहं तु सविसेसा ।। वृ-ननुशोभनमिदम्-यअर्योजनंगम्यते, किन्तु तेषां भरितभाराणामाचार्यसकाशमागच्छतां ये पूर्वमुद्यानात् परेण 'उपानाययति' अतिक्रामयति भारादयो दोषा भणितास्त एवेह सविशेषा भवन्ति॥ततः किं कर्तव्यम् ? इत्याह[मा.५३०३] तम्हा तु न गंतव्वं, तहि भोत्तव्वं न वा विभोत्तव्यं ।
इहरा भे ते दोसा, इति उदिते चोदगंभणति॥ दृ-तस्मादाचार्यसमीपे भक्त-पानेन गृहीतेन न गन्तव्यं किन्तु तत्रैव' बहिमि भोक्तव्यम्, एवं भारादयो दोषाः परिहृता भवन्ति । “न वा विभोत्तव्" ति वाशब्दः पक्षान्तरद्योतकः, अथ भवन्तो भणिष्यन्ति-नैव बहिर्गामे भोक्तव्यम्, तत एवमितरथा "भे" भवतां 'तएव' भारादयो दोषाः । एवं 'उदिते' भणिते सति सूरिनॊदकं मणति-यदि तत्र समुद्दिशन्ति ततो मासलघु, भवतोऽप्येवंभणतोमासलधु, तैश्च तत्र प्रायोग्यं समुद्दिशद्भिराचार्यादयः परित्यक्तामन्तव्याः, तेषां प्रायोग्यमन्तरेण परितापनादिसम्भवात् ॥ __ आह किमिवाचार्यमन्तरेण न सिध्यति यदेवं तदर्थं प्रायोग्यपानीयते? इत्याह[भा.५३०४] जइ एयविप्पहूणा, तव-नियमगुणा भवे निरवसेसा ।
आहारमाइयाणं, को नाम कहं पि कुव्वेजा ।। वृ-यदि एतेन-आचार्येण विप्रहीणाः-एनमन्तरेणेत्यर्थः तपो-नियमगुणा निरवशेषा भवेयुः तत आचार्यप्रायोग्याणामाहारादीनामन्वेषणे को नाम कथामपि कुर्वीत?, न कश्चित् । इदमत्र
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org