________________
उद्देशकः ४, मूलं-११२, [भा. ५११४]
१५१ खुड्डएणसमंतेसिं दोण्हं पिमित्ताणंसगासं पेसवितो-रूवगसहस्सं देहिं । तेन गंतुंआयरियवयणेणं मग्गितो-देहि । भणइ-किं मम सउणी रूवगा हगंति ? नस्थि मम एत्तिया, वीसमेत्ते देमिं । तेन नेछियं, आयरियस्सयनिवेदियं । ताहे आयरिएण बितियमित्तस्ससगासं पेसवितो, मग्गितोय आरयिवयणेणं । तेन चंगोडए काउं बहू नवलया दंसिया-एत्तो जावतिएहिं भे रूवएहिं इच्छा तावति गिण्हह । तेहिं आगंतुंआयरियस्स उवनीतो नउलगो; ताहे भाइणिजस्स दिनो। बितियवरिसे तेवणियगा दोविआयरियंपुच्छंति-एसमंवरिसेकेरिसंभंडंगेण्हामो? ।आयरिएहिं सउनिवाइत्तो भणितो-जत्तितो ते घरसारो तेन कप्पास-घय-गुले घेत्तुं अंतोघरे संगोवेह । बितिओ अप्पसारियं भणितो-तुमं सुबहुं तण-कट्ट-वंसे धन्नं च घेत्तुं बाहिं नगरस्स निरग्गेयट्ठाणे संगोवाहि । तदा य अनवुट्ठी जाया, अहअग्गीउहितो, सव्वं नगरंदटुं। सउनीइत्तस्स सव्वंकप्पासाति दटुं, बितियस्स न दटुं, ताहे तेन तं तण-कहुं धन्नं च सुमहग्धं विक्कियं, अगाणं सयसहस्साणं आभागी जातो। तओसउनियाइत्तो आयरियं भणति-किह भेनिमित्तं विसंवतियं? ।आयरिएणं भणियं-किंमम निमित्तं सउणया हगइ? तओपायपडिएणंखामिओअमुमेवार्थंगाथात्रयेण भाष्यकार आह[भा.५११५] उज्जेनी ओसनं, दो वणिया पुच्छियं ववहरंति ।
भोगाभिलास मन्त्रय, मुंचंति न रूवए सउनी। [भा.५११६] चंगोड नलदायण, बितितेनं जत्तिए तहिं एको ।
अनम्मि हायणम्मिय, गिण्हामो किं ति पुच्छति॥ [भा.५११७] तण-कट्ठ-नेह-धने, गिण्हह कप्पास-दूस-गुलमादी ।
. अंतो बहिं च ठवणा, अग्गी सउणी न य निमित्तं ॥ वृ-तिस्रोऽपि व्याख्यातार्थाः । नवरं भच्चको भागिनेय उच्यते । “जत्तिय तर्हि एक्को"त्ति 'यावन्तो युष्मभ्यं रोचन्ते तावतो नवलकान् गृह्णीत' एवं द्वितीयेन वणिजा भणितम् ‘तत्र' तेषां मध्ये एको नवलको गृहीतः। अन्यस्मिन् ‘हायने' वर्षे इत्यर्थः । 'दूष्यं वस्त्रमुच्यते । “सउनी न य निमित्तं"ति 'न च' नैव मम शकुनिका निमित्तं हदते ।। [भा.५११८] एयारिसोउ पुरिसो, अनवट्ठप्पो उ सो सदेसम्मि ।
नेतूण अनदेस, चिट्ठउवट्ठावणा तस्स ॥ वृ-'एतादृशः' अर्थादानकारी यः पुरुषोऽभ्युत्तिष्ठते स स्वदेशे 'अनवस्थाप्यः'न महाव्रतेषु स्थाप्यते किन्तु तमन्यदेशं नीत्वा तस्य च तत्र तिष्ठत उपस्थापना कर्तव्या॥
कुतः? इति चेद् उच्यते[भा.५११९] पुवड्भासा भासेज किंचि गोरव सिनेह भयतो वा ।
न सहइ परीसह पि य, नाणे कंडु व कच्छुल्लो ।। वृ-तं नैमित्तंक तत्रस्थितं लोकः पूर्वाभ्यासाद् निमित्तं पृच्छेत्, सोऽपि ऋद्धिगौरवतः स्नेहाद्वा भयाद्वा ‘किञ्चिद्' लाभा-ऽलादिकं तत्रस्थितो भाषेत । अपि च-स ज्ञानविषयं परीषहं तत्र न सहते, सोढुं न शक्नोतीत्यर्थः । यथा कच्छुः-पामा तद्वान् पुरुषः 'कण्डूं' खर्जितं विना स्थान
शक्नोति एवमेषोऽपि तत्र निमित्तकथनमन्तरेण न स्थातुं शक्त इति भावः ।। ____ अथ पूर्वोक्तमप्यर्थं विशेषज्ञापनार्थं भूयोऽप्याहJain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org