Page Text
________________
९८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-३/११०
बहुगच्छुवग्गहकरा, सीमच्छेदेण वसियव्वं ॥ इ.सन्ति विद्यन्ते वृषभग्रामाः । इहाचार्य आत्मद्वितीयो गणावच्छेदिक आत्मतृतीय एष पञ्चको गच्छो भवति, ईशास्त्रयो गच्छाः पञ्चदश जनाः, एते यत्र ऋतुबद्धे निर्वहन्ति; वर्षासु पुनः सप्तको गच्छः, तद्यथा-आचार्य आत्मतृतीयोगणावच्छेदिक आत्मचतुर्थः,ईशास्त्रयो गच्छा एकविंशतिर्जना भवन्ति, एते यत्र वर्षावासे जघन्येन निर्वहन्ति ते वृषभग्रामा उच्यन्ते । ते च कीशाः ? इत्याह-कुदेशस्य यनगरं तेनोपमा येषां ते कुदेशनगरोपमाः, ते च 'सुखविहाराः' सुलभभक्त-पाना निरुपद्रवाश्च, अत एवबहूनामन्तरोक्तप्रमाणनांत्रिप्रभृतीनांगच्छानामुपग्रहकराः, ततस्तेषु सीमाच्छेदेन बहुभिरपि गच्छैर्वस्तव्यम्, न कोऽपि परस्परं मत्सरो विधेय इति भावः । सीमाच्छेदो नाम-साहिका-ग्रामार्ध-वाटकादिविभजनम् । यथा-अस्यां साहिकायां भवद्भिः पर्यटनीयम् अस्यापुनरस्माभिरित्यादि। यद्वा येतत्र क्षेत्रे समकं प्राप्तास्तैःसीमाच्छेदेन वस्तव्यम्। यथा-युष्माकं सचित्तमस्माकमचित्तम्, अथवा युष्माकमन्तः अस्माकंबहि, युष्माकं स्त्रियः अस्माकं पुरुषाः, युष्माकं श्राद्धाः अस्माकमश्राद्धाः, अथवा यो यद् लप्स्यते तस्यैव तद् आभाव्यम् ।। इदमेव व्याख्यानयति{भा.४८५२] एकवीस जहन्नेणं, पुवट्टितै उग्गहो इतरे भत्तं ।
पल्ली पडिवसभे वा, सीमाए अंतरा गामो॥ वृ-पूर्वोक्तनीत्या वर्षासु एकविंशतिर्जनाः उपलक्षणत्वाद् ऋतुबद्धे पञ्चदशजना यत्रजघन्येन संस्तरन्ति स वृषभग्राम उच्यते, उत्कर्षतस्तु द्वयोरपिकालयोात्रिंशत्सहनसङ्ख्याको गच्छो यत्र संस्तरति स वृषभग्रामः, तत्र ये पूर्वस्थितास्तेषामवग्रहः, इतरे भक्त-पानमात्रसंतुष्टास्तिष्ठन्ति, तत्रच सीमाच्छेदो विधात्यः । कथम्? इत्याह-“पल्ली" इत्यादि, युष्माभिरन्तरप्ल्यांपर्यटनीयम्, अस्माभि प्रतिवृषभग्रामे । प्रतिवृषभग्रामो नाम-मूलग्रामादर्घयोजने महान् ग्रामः । अथवा अन्तरपल्लयाः प्रतिवऋषभस्य वा अर्ध युष्माकमर्धमस्माम् । एवं सीमायां मूलग्रामस्य प्रतिवृषभग्रामस्य वाऽन्तरा यो ग्रामस्तस्याप्यधं युष्माकमधर्मस्माकम् । एतदचलमनिन्द्रं च क्षेत्रं यन्तव्यम् ॥अथाचलपेन्द्र क्षेत्रमाह[भा.४८५३] इंदक्खीलमनोग्गहो, जत्थ य रायाजहिंच पंच इमे।
सेडिअमच्च पुरोहिय, सेनावत्ति सत्थवाहे य॥ वृ-इन्द्रकीलको नाम-इन्द्रस्थूणा सा यजोत्तिष्ठते इन्द्रमातृका वा तत्र 'अववग्रहः' अवग्रहो न भवति । अनिन्द्रकीलकेऽपि यत्र राजा मूर्धाभिषिक्तः परिवसति । राजरहितेऽपि यत्रेमे पञ्च वसन्ति-श्रेष्टी अमात्यः पुरोहितः सेनापति सार्थवाहश्चेति ॥ [भा.४८५४] अद्धाणसीसए वा, समोसरणे वा विण्हाण अनुयाणे।
एतेसुनस्थि उग्गहो, वसहीए मग्गण अखेत्ते॥ वृ-अध्वशीर्षकं नाम-यतः परं समुदायेन यन्तव्यं सम्यग् मार्गावहनात् तत्र मिलितानाम्, समवसरणं नाम-कुलसमवायो गणसमवायः सङ्घसमवायो वा (तत्र मिलितानाम्, स्नानम्अर्हप्रतिमास्नपनं तन्नियित्तमेकत्र मिलितानाम्, अनुयानं-रथयात्रा तत्र वा मिलितानाम्, एतेषु नास्त्यवग्रहः । अथ एवाक्षेत्रतया एतेषु वसताववग्रहस्य मार्गणा कर्तव्या।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003371 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1500 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 29 MB |