________________
२०
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -३-३/९७ गृहयति, कस्मात् ? इत्याह-"ओभावना मा मे"त्ति असावप्यतिविद्वान् किमन्येषां वन्दनकं प्रयच्छति? इत्येवम्भूताऽपभ्राजनामममा भूदिति ॥ सप्तदशं दोषमाह[भा.४४८६] आहारस्स उ काले, नीहारुभयो य होइ पडिनीयं ।
रोसेण धमधमेंतो, जं वंदति रुट्ठमेयं तु॥ वृ-आहारस्य नीहारस्य वा 'उभयस्य' मूत्र-पुरीषलक्षणस्य काले यत्र वन्दते तत्प्रत्यनीकम्। अष्टादशं दोषमाह- रोषेण स्वविकल्पजनितेन क्रोधेन 'धमद्धमन् जाज्वल्यमानो यद् वन्दते तद् रुष्टं वन्दनकमिति । एकोनविंशं दोषमाह[मा.४४८७] न वि कुप्पसिन पसीयसि, कट्ठसिवो चेव तज्जियं एयं ।
सीसंगुलिमादीहि व, तज्जेति गुरुं पणिवयंतो॥ वृ-काष्ठघटितशिवदेवताविशेष इवावन्धमानोन कुप्यसि, तथा वन्द्यमानोऽप्यविशेषज्ञतया न प्रसीदसीत्येवं तर्जयन्-निर्भर्त्सयन् यत्र वन्दते तत्तर्जितम् । यदि वा ‘मेलापकमध्ये वन्दनकं मां दापयस्तिष्ठस्याचार्य ! परं ज्ञास्यते तवैकाकिनः' इत्यभिप्रायवान् यदा शीर्षेण अङ्गुल्या वाप्रदेशिनीलक्षणया गुरुं प्रणिपतन्' वन्दमानस्तर्जयति तद् वा तर्जितम्। विंशतितमंदोषमाह[भा.४४८९] वीसंभट्ठाणमिणं, सब्यावजढे सढं हवइ एतं ।
कवडं ति कययवंतिय, सढया विय होति एगट्ठा ॥ वृ-विश्रम्भः-विश्वासस्तस्य स्थानमिदं वन्दनकम्, एतस्मिन् यथावद् दीयमाने श्रावकादयो विश्वसन्तीत्यभिप्रायेणैव 'सद्भावरहिते' अन्तर्वासनाशून्ये वन्दमाने शिष्ये शठमेतद्वन्दक भवति । शठशब्दमेव पर्यायशब्दैव्याचष्टि-कपटमिति वा कैतवमिति वा शठताऽपि वा इति एका शब्दा भवन्ति॥एकविंशं दोषमाह[मा.४८९] गणि! वायग! जिट्ठज!, तिहीलियं किं तुमे पणमितेन ।
देसीकहवित्तंते, कधेति दरवंदिए कुंची। वृ-गणिन् ! वाचक ! ज्येष्ठार्य ! किं त्वया वन्दितेन ? इत्यादि सोयासं हीलयित्वा यत्र वन्दते तद् हीलितवन्दनकम्। द्वाविंशं दोषमाह-दरवन्दिते' अर्धवन्दनके दत्ते सति देशीकथावृत्तान्तान् यत्र करोति तद् विपरिकुञ्चितम् ॥ष्टादृष्टदोषं शृणदोषं चाह[भा.४४९०] अंतरितो तमसे वा, न वंदती वंदती उ दीसंतो।
एयं दिट्ठमदिट्ट, सिंगपुन कुंभगणिवातो॥ वृ- बहुषु वन्दमानेषु साध्वादिना केनचिदन्तरितः तमसि वा' सान्धकारप्रदेशे व्यवस्थितो मौनं विधाय उपविश्य वाऽऽस्ते न तु वन्दते, श्यमानस्तु वन्दते यत्र तद् दृष्टादृष्टवन्दनकम् । तथा कुम्भशब्देनेह लाटमुच्यते, तस्य वम-दक्षिणपार्श्वयोर्यो निपातः-हस्ताभ्यां स्पर्शनं तद्युक्तं वन्दनकं शृङ्गमुच्यते । एतदुक्तं भवति-'अहोकायं" इत्याद्यावर्तान् कुर्वन् कराभ्यां न ललाटस्य मध्यदेशं स्पृशति किन्तु वामपार्श्व दक्षिणपार्श्व वा स्पृशतीति ।।
गाथापूर्वार्धन करलक्षणं पश्चार्थेन तु मोचनलक्षणं दोषमाह{मा.४९१] करमिव भन्नइ दितो, वंदनगं आरहंतिय करु त्ति।
____ लोइयकरस्स मुक्का, न मुच्चिमो वंदनकरस्स ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org