________________
उद्देशक : ३, मूलं-९७, [भा. ४४८१)
१९ यदा तस्यैव शिष्यस्य सम्बन्धिनः सुह्वदादेः सम्मुखं सूरिणा किमप्यप्रियमुक्तं भवतीति । एवंप्रकारैरन्यैरपि स्व-परप्रत्ययैः कारणान्तरैनिसः प्रद्वेषो भवति यत्र तद् मनसा प्रदुष्टमुच्यते। दशमं दोषमाह-"पंचेव वेइयाउ"त्ति जानुनोरुपरि हस्तौ निवेश्याधो वा पार्श्वयोर्वा उत्सङ्गे वा एकंवा जानुंदक्षिणं वामं वा करद्वयान्तः कृत्वा वन्दनकंयत्र करोतितवैदिकाबद्धम्। एकादर्श दोषमाह-"भयं तु नितहणाईयं" ति नि¥हणं-गच्छानिष्काशनं तदादिकं यद् भयं तेन यत्र वन्दते तद् भयवन्दनकम् ।। द्वादशं दोषमाह[भा.४४८२] भयति भयस्सति व ममं, इइ वंदति ण्होरगं निवेसंतो।
एमेव य मेत्तीए, गारव सिक्खाविनीतोऽहं॥ वृ-‘स्मर्तव्यं भो आचार्य! भवन्तं वन्दमाना वयं तिष्ठामः' इत्येवं निहोरकं निवेसयन् वदन्ते। किमिति? इत्याह-एष तावद् ‘भजते' अनुवर्तयति माम्, सेवायां पतितो मे वर्तत इत्यर्थ, अग्रे वा मम भजनं करिष्यत्यसौ, ततश्चाहमपि वन्दनकसत्कं निहोरकं निवेशयामीत्यभिप्रायवान् यत्र वन्दते तथा मैत्र्याऽपि हेतुभूतया कश्चिद् द्वन्दते, आचार्येण समं मैत्री मम भविष्यतीत्यर्थ, तदिदं मैत्रीचन्दनकम् । चतुर्दशंदोषमाह-"गारव"त्तिसूचामात्रत्वाद् गर्ववन्दनकमिति प्रत्येयम्। कथम्भूतं तत्? इत्याह-“सिक्खाविणीओहं"तिशिक्षा-वन्दनकप्रदानादिसामाचारीविषया तस्यां विनीतःकुशलोऽहमित्यवगच्छन्त्वमी शेषसाध्वादय इत्यभिप्रायवान् 'यथावद्' आवर्ताधाराधयन् यत्र वन्दत इति ।। पञ्चदशं दोषमाह[भा.४४८३] नाणाइतिगंमुत्तुं, कारणमिहलोगसाहगं होइ।
पूया-गारवहेउं, नाणग्गहणे वि एमेव ।। वृ-ज्ञान-दर्शन-चारित्रत्रयंमुक्त्वा यत् किमप्यन्यद् ‘इहलोकसाधकं वस्त्रादिकंवन्दनकदानात् साधुरभिलषति तत् कारणं भवतीति प्रतिपत्तव्यम् । ननु ज्ञानादिग्रहणार्थं यदा वन्दते तदा किमेकान्तेनैव कारणंनभवति? इत्याशङ्कयाह-यदिपूजार्थंगौरवार्थवावन्दनकंदत्त्वा विनयपूर्वकं ज्ञानं श्रुतंगृह्णाति, येनलोके पूज्योऽन्येभ्यश्च श्रुतधरेभ्योऽधिकतरोभवामीति तदा तदपि एवमेव' कारणवन्दनकं भवतीति ।। तत्र किमभिप्रायवत् इहलोकसाधकं कारणं भवति? इत्याह[भा.४८४] आयरतरेण हंदि, वंदामिणं तेन पच्छ पणयिस्स।
वंदनग मोल्लभावो, न कारस्सइ मे पणयभंग॥ पृ-'हन्दि' इतीहलोकसाधककारणोपप्रदर्शने ।अतिशयादरेण 'वन्दे' प्रणमामि “ण"मिति एनमाचार्यम्, 'तेन च वन्दनकप्रदानेन हेतुभूतेनपश्चादमुंकिञ्चिद्वस्त्रदि प्रणयिष्ये' याचिष्ये, नचासौ मम 'प्रणयभङ्ग प्रार्थनाभङ्ग करिष्यति। कथम्भूतः सन् ? इत्याह-वन्दनकमेव मूल्यंतत्र भावः-अभिप्रायो यस्य सूरेः स तथाभूतः, वन्दनकमूल्यवशीकृत इत्यर्थः, इत्यभिप्रायवतः कारणवन्दनकं भवतीति ॥षोडशं दोषमाह[भा.४८५] हाउं परस्स चक्खं, वंदंते तेणियं हवइ एतं ।
तेनो इव अत्ताणं, गूहइ ओभावणा मा मे ॥ वृ-'हापयित्वा' वञ्चयित्वा 'परस्य' साधु-श्रावकादेः 'चक्षु' दृष्टिं गुरुं वन्दमानस्य शिष्यस्य स्तैन्यं वन्दनकं भवति। एतदेवस्पष्टतरंव्याचष्टे-'स्तेनइव' तस्कर इवान्यसाध्याद्यन्तर्धानेनात्मानं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org