________________
८४
निशीथ-छेदसूत्रम् -३- १५/९१६ भवति, इयराण कोउयं भवति त्ति ।। किं च न केवलं पलंबे विसेसो[भा.४९१०] अन्नत्थ वि जत्य भवे, एगतरे मेहुणुब्भवो तंतु।
तस्सेव तुपडिकुटुं, बितियस्सऽन्नेन दोसेणं ।। धू-“एगतरे" ति - साधुपक्खे साधुनियपक्ख वा, जेण भुत्तेण फरिसिएण वा मेहुणुब्मवो भवति तस्सेव पक्खस्स तं मेहुणुब्भवदोसपरिहरणत्थं पडिकुटुं प्रतिषिद्धमित्यर्थः । बितियस्स पक्खस्स अन्नेन दोसेण पडिसिज्झति असंजमदोसेणं ति वुत्तं भवति ।। जहा किं उच्यते[मा.४९११] निल्लोम-सलोमऽजिने, दारुगदंडे सवेंटपाए य ।
बंभवयरक्खणट्टा, वीसुंबीसुंकता सुत्ता॥ धू-निल्लोमं अजिनं निग्गंथाणंसतिकरणकोउआदीणं दोसाणं वारणानिमित्तंपडिसिज्झति, निग्गंथीणं पुन पाणिदयानिमित्तं अतिरेगोवधिभारनिमित्तं च पडिकुटुं । सलोमं निग्गंधीणं सतिकरणकोआदीणं दोसाणं वारणनिमित्तं पडिसिद्धं, निग्गंथाणं पुण पाणिदयानिमित्तं अतिरेगोवहिभारनिमित्तंचपडिकुटुं। दारुदंडयंपायपुंछणं सवेंटपादंच निग्गंधीणंबंभवयरखणा निमित्तंपडिसिद्ध, निग्गंथाणं अतिरेगोवहिभारनिमित्तंच नाणुन्नायं। एतेण कारणेण निग्गंथाणं निग्गंधीणं कहिं चि पुढो सुत्तकरणं ॥ चोदगाह - पुण कम्मोदयओ मेहुनुभवो भवति, न निदानपरिहारो कजति । आचार्याह[भा.४९१२] नस्थि अनिदानं तो, होतुब्भवो तेन परिहर निदाणे ।
ते पुण तुल्ला-ऽतुल्ला, मोहनियाणा दुपक्खे वि।। धू-निदाण नाम जं पडुन मोहनिजं उदिज्जति, तं जहा इट्टसद्दादि । उक्तं च
दव्वं खेत्तं कालं, भावं च भवंतहा समासज्ज ।
तस्स समासुद्दिट्ठो, उदओ कम्मस्स पंचविहो ।। दुपक्खे वित्ति इत्थीणं पुरिसाण य तुल्ला अतुल्ला य ।। [भा.४९१३] रसगंधा तहि तुल्ला, सद्दाती सेस भय दुपक्खे वि।
सरिसे वि होति दोसा, किमु व संते विसमवत्थुम्मि॥ धू- इट्ठरसगंधं पडुच इत्थिपरुसाणं तुल्लो मोहुदयो, जहा निद्धादिरसेण पुरिसस्स इंदिया बलिज्जंति तहा इथिया वि तहा चंदनादिगंधेण वि, सेसेसु सद्दरूवफासेसु । "दुपक्खे वि" त्तिइस्थिपक्खे पुरिसपक्खे भयणा कायव्वा । जहा पुरिसस्स पुरिसफासेणं मोहोदयो होज्जा वान वा, जह होज्जा तो मंदो पाएण न जारिसो इत्थिफासेणं उक्किट्ठो भवति । इत्थिफासेणं पुण पुरिसस्स नियमा भवति मोहोदयो उक्कडो य । एवं इत्थीए इत्थिफासे भयणा, इत्थीए पुरिसफासेण उदयो नियमा। एवं इट्ट पिसदं सोउं पुरिसस्सपुरिससई सोउं भयणा, इत्थिसद्दे मोहुदओ । एवं इत्थीए भाणियव्यं । एवं रूवं पि इट्ट जीवसहगतं चित्तकम्मादिपडिमाओ वा दटुं, एतेन कारणेणं सलोमनिल्लोमादिणो तुल्लातुल्लनिदाणा परिहरिजंति । एतेनेव कारणेणं निग्गंधीणं अभिन्नं अविधिभिन्नं वा न कप्पति । इमे य अन्ने अभिन्ने अविधिभिन्ने य दोसा । तत्थ ताव अभिन्ने दोसा भण्णति, “मिच्छत्त विराधनाय देवीय य"त्ति अस्य व्याख्या-मिच्छत्तं कोइ जाएज्जा, एस दोसो नत्थि दिट्ठो त्ति काउं । विराधना बंभवयस्स हवेज्जा । इमो देविदिद्रुतो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org