________________
९२
भणति नीणेउं भगंदलादिस्थानात् ॥ [ भा. २८९]
संसत्तपोग्गलादी, पिउडे पोमे तहेब चंमे य । आयरिते गच्छंमी, बोहियतेणे य कोंकणए ।
निशीथ छेदसूत्रम् - १
चू. 'साहूणा व भिक्खं हिडतेण संसत्तं पोग्गलं लद्धं, आदि सद्दातो मच्छभत्तं वा संसत्तं लद्धं तं पितहेव पुव्वाभिहिय कडेवरादिसु परिवेति । पिउडे वा पोमे वा, “पोमं” ति कूसुं भयं अन्ने पुण आयरिया पोम पोममेव भण्णति, आर्द्रचम्मे वा महुघयतोप्पिते परित्यजेदित्यर्थः । एवं तसकायजयणा भणिया । भवे कारणं जेण तसकायविराहणं पि कुज्जा । किं पुण तं कारणं जेण तसकायविराहणं करेति ? भण्णति - आयरिए त्ति आयरियं, कोइ पडिणीओ विनासेउमिच्छति, सो जइ अन्नहा न द्वाति तो से ववरोवणं पि कुज्जा । एवं गच्छघाए वि । बोहिगतेणे य त्ति जे मेच्छा, माणुसाणि हरति ते बोहिगतेणा भण्णंति । अहवा “बोहिगा" मेच्छा, "तेणा” पुण इयरे चे । एते आयरियरस वा गच्छस्स वा वहाए उवट्ठिता । च सद्दातो कोति संजतिं बला घेत्तुमिच्छति, चेतियाण वा चेतियदव्वस्स वा विनासमं करेइ । एवं ते सव्वे अणुसडीए, अट्ठायमाणा ववरोवेयव्वा । आयरियमादीणं नित्थारणं कायव्वं । एवं करेंतो विसुद्धो ।
जहा से कोंकणे - एगो आयरिओ बहुसिस्सपरिवारो उ संज्झकालसमये बहुसावयं अडविं पवण्णो | तंमि य गच्छे एगो दढसंघयणी कोंकणगसाहू अस्थि । गुरुणा य भणियं - कहं अज्जो !
एत्थ दुसांवयं किं वि गच्छं अभिभवति तं निवारेयव्वं, न उयेहा कायव्वा ।" ततो तेन कोंकण साहूणा भणियं -कहं ? विराहिंतेहिं अविराहिंतेहिं निवारेयव्वं ? गुरुणा भणियं - "जइ सक्कइ तो अविराहिंतेहिं पच्छा विराहिंतेहिं वि न दोसो” । ततो तेन कोंकणगेण लवियं सुवय वीसत्था, अहं भे रक्खिस्सासि" । तो साहवो सव्वे सुत्ता। सो एगागी जागरमाणो पासति सीहं आगच्छमाणं । तेन हडि त्ति जंपियं, न गतो, ततो पच्छा उद्घाइऊण सणियं लगुडेण आहतो,
ओ परिताविओ। पुणो आगतं पेच्छति, तेन चिंतियं न सुटु परिताविओ, तेन पुणो आगओ, गता राती खेमेण पच्चूसे गच्छंता पेच्छंति सीहं अणुपंथं मयं पुणो अदूरे पेच्छति बितियं, पुणो अदूरंते पेच्छति बितियं, पुणो अदूरंते ततियं । जो सो दूरे सो पढमं सणियं आहओ, जो वि मज्झे सो बितिओ, जो नियडे सो चरिमो गाढं आहतो मतो । तेन कोंकणएण आलोइयमारियाणं, सुद्धो | एवं आयरियादीकारणेसु वावादिंतो सुद्धो । गता पाणाति वायस्स दप्पिया कप्पिया पडिसेवणा गतो पाणातिवातो ।। इयाणि मुसावादपडिसेवणा दप्पकप्पेहिं भण्णति । तत्थ वि पुव्यं दप्पिया पडि सेवणा भण्णति
Jain Education International
[ भा. २९० ] दुविधो य मुसावातो, लोइय लोउत्तरो समासेणं । दवे खेत्ते काले, भावंमि य होइ गोधादी ॥
चू. दुविहो दुभेदो, मुसा अनृतं वदनं वादः, अलिअवयणमासणेत्यर्थः । लोइय त्ति असंजयमिच्छादिट्ठिलोगो घेप्पति, उत्तरग्रहणात्संजतसम्मदिट्ठिग्रहणं कज्जति । समासो संखेवो पिंडार्थेत्यर्थः । च सद्दो मूल भेदावधारणे । पुणो एक्केक्को चउभेदो-दब्बे, केत्ते, काले, भावंमि य । च सद्दो समुच्चये। कोहाति “आदि" सद्दातो माणमायालोभा ॥
एत्थ लोइतो ताव चउव्विहो भण्णति । तत्थवि दव्वे पुव्वं
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org