________________
३८६
निशीथ-छेदसूत्रम् -२-१३/८५३
[भा.४४३२] जे भिक्खू तिगिच्छपिंडं, मुंजेज सयं तु अहव सातिजे ।
सो आणा अणवत्थं, मिच्छत्त-विराधनं पावे ।। [भा.४४३३] भणइ य नाहं वैजो, अहवा वि कहेति अप्पणो किरियं ।
अहवा वि वेजियाए, तिविह तिगिच्छा मुणेयव्वा ॥ धू-“भणति य नाहं वेजो" अस्य व्याख्या[भा.४४३४] भिक्खातिगतो रोगी, किं वेजो हं ति पुच्छितो भणति ।
अस्थावत्तीए कया, अपहाणं बोहणा एवं ।। चू-भिक्खातिगतं साधुंरोगी पुच्छति-इमो रोगोइमंच से समुत्थाणं, कहेहिमेजेण पन्नप्पामि। साधूभणति- किमहं वेजो,जेणपुच्छसि? एरिसयणेण तेसिं अबुहाणं बोहणंकतं अत्थावत्तीए, तो वेज्जं पुच्छामोति ॥ “अहवा अप्पणो किरियं कहेति"त्ति अस्य व्याख्या[भा.४४३५] एरिसयं व दुक्खं, भेसजेण अमुएण पडणं मे।
सहमुप्पतियं च सयं, वारेमो अट्टमादीहिं॥ चू-साधू रोगिणा पुच्छितो भणाति - एरिसो रोगो अमुगेण मे दब्वेण पन्नत्ता, अमुगेण वा वेजेणपन्नववितो। अहवा-साधूभणाति-एरिसंरोगमुप्पन्नंजरादिगंसहसा चउत्थच्छट्ठऽट्ठमादीहिं फेडेमो ॥“अहवा वि" पच्छद्धस्स इमं वक्खाणं[भा.४४३६] संसोहण संसमणं, निदान परिवज्जणं च जं जत्थ ।
आगंतु धातुखोभे, व आमए कुणति किरियं तु॥ धू-"वेजिया" वेजसत्थं, "तिविधं" त्ति वातितो रोगो, पत्तिओ व सिभिओ वा । एतेसु रोगेसु ससोहणं वमणं विरेयणंच । “संसमणं" -जेण दोसा समिजंति तं च परिपायणादिकं,जं च जत्य रोगे “नायणं" ति जेण रोगो संभूतो जेण वा वड्डति तस्स वजणं कारवेति । रोगो पुण दुविधो-आगंतुतो घाउखोभेणय।धाउखोभो तिविहो ।आगंतुगो दुट्ठकंटगादिगो । एत्थ दुविधे वि किरियं करेइ ।। तिगिच्छकरणे इमे दोसा[भा.४४३७] अस्संजमजोगाणं, पसंधणं कायघात अयगोले ।
दुबलवग्धाहरमं, अचुदए गेण्हणुष्टाहो ॥ चू-रोगादभिभूतो आपुच्छमाणो पन्नवंतेण असजमजोगसु कृसिमादिएसुसंधितो भवति, कारापितेत्यर्थः। कंदमूलादियाण य घातो कतो भवति । अस्संजतो य वस॒तो अयगोलसमाणो कातोवघाते वि पयट्टितो भवति । एत्थ उदाहरणं-तिगिच्छिणा दुबलवग्यो पन्नवियो अनुकंपाए । पच्छा सो वग्यो अरोगसरीरो बहुसत्तेहंतुंपवत्तो। एवं गिहत्थो वि । अथ रोगकिरियाए कज्जमाणीए वि अति उदितो जातो, तत्थ गेण्हणादिया दोसा, किं पि संजएण दिन्नं ति जेण रोगवुड्डी जाता मतो वा । संजएण मारितोत्ति उड्डाहो । इमं बितियपदं_[भा.४४३८] असिवे ओमोयरिए, रायदुवै भए व गेलन्ने।
अद्धाण रोहए वा, जयणाए कारए भिक्खू ।। मू. (८५४) जे भिक्खू कोवपिंडं भुंजति, मुंजतं वा सातिजति ॥ घू-कोहप्रसादात्पिडं लभते स कोपपिंडः, चउलहुँ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org