________________
३८४
निशीथ-छेदसूत्रम् -२-१३/८५२ आजीवगा गोसालसिस्सा पंडरभिक्खुआ वि भन्नति । एते परिवेसज्जमाणे द8 भत्तलोभेण ते धुणंतो दातारं च पसंसंतो अप्पानं तत्य वन्नेति । समणेसुइमेण विहिणा[भा.४४२१] भुंजंति चित्तकम्महिता व कारुणियदाणरुइणो वा।
अवि कामगद्दभेसु वि, न नासए किं पुण जतीसु।। चू-जहा चित्तकर्म निविकारं एवं ठिता भुंजंति अन्नं च सत्तेसुकारुणिया दयं कुव्वंति। अप्पणा दानं देति, रुञ्चति। अविपदत्यसंभावणाए। इमंसमावेति-जे विताव कामपव्वत्ता देसु वि दानं दिन्नं न विनस्सति - फलं ददातीत्यर्थः । किमंग पुणजे इमेजइणो शीलमंता वतधारिणो य। अहो ! तेसु विढत्तं सुदिन्नं च तेन दानं बीयमिव सुखेत्ते महफलं ते भविस्सति॥
एवं भणंतस्स इमे दोसा[भा.४४२२] मिच्छत्तथिरीकणं, उग्गमदोसा य तेसुवा गच्छे ।
चडुगारदिन्नदाना, पञ्चत्थिय मा पुणो एंतु॥ चू- कुसासणत्थे पसंसंतो दातारस्स निच्छत्तं थिरीकतं, दातारो वा तस्स तुट्ठो उग्गमदोसन्नतरव्वउं भत्तादि देज्ज । अहवा-ते पसंसंतो भोयणादिलुद्धो वा तेसुचेव पविसति । पंतो वा भणाति - इमेहिं परभवे न दिन्नं दानं, तेन सुणगा इव चाडु करेंता भत्तादि पभति । ___अहवा-इमे पञ्चत्थियाप्रत्यनीका बुद्धकंटकामापुणोएजेंति, कडुगफरुसवयणेहिं निब्मच्छिति दानं च न देंति । अहवा - इमे पञ्चत्थिया “मा पुणो एंतु"त्ति विसादि देज्ज ।।
समणे त्ति गतं । "माहणि"त्ति अस्य व्याख्या[भा.४४२३] लोकानुग्गहकारीसु भूमिदेवेसु बहुफलं दानं ।
अविनाम बंभबंधुसु, किं पुण छक्कम्मनिरएसु ॥ चू- प्रायश्चित्तदान-सूतकविशुद्धि-हस्तग्रहणकरणं, तथान्येषु बहुषु समुत्पद्यमानेषु लोकानुग्रहकारिणं, किं च एते दिवि देवा आसी, प्रजापतिना भूमौ सृष्टा देवा, एतेषु जातिमात्रसंपन्नब्रह्मबंधुष्वपि दत्तं महत् फलं । किमित्यतिशयार्थे । अतिशयेन फलं भवति षट्कर्मनिरतेषु । तानि च यजनं याजनं अध्ययन अध्यापनं दानं प्रतिग्रहं चेति ।।
"माहणे"त्ति गतं । इदानि किवणे[भा.४४२४] किवणेसु दुब्बलेसु य, अबंधवायंकजुंगियत्तेसु।
पूया हेज्जे लोए, दानपडागं हरति देंतो॥ चू-अपरित्यागशीलः कृपणः, अहवा - दारिदोवहतो जायगो कृपणः, स्वभावतो रोगाद्वा दुर्बलः, अबंधुः सर्वस्वजनवर्जितः,ज्वराद्यातंकेनातंकितः,जुंगितः हस्तपादादिवर्जितः, शिरोऽ. क्षिदंतादिवेदनात, पूजया लोकोहियते, जो एते किवणादि पूएति सो दानपडागं हरति-सर्वोत्तरं दान ददातीत्यर्थः ।। “किवण" ति गतं । इदानि “अतिहि"त्ति[भा.४४२५] पाएण देति लोगो, उवयारी परिजितेसु वुसिते वा।
जो पुण अद्धाखिन्नं, अतिहिं पूएति तं दानं ।। चू-पातोग्गहंजतोबाहुल्येउवकारकारी, परिचितोमित्तादीवुसितोसमोसिओएगगामनिवासी वा।पायसो एरिसेसु दानं लोगो देति, तं च दानं न भवति ।जोत्ति दाता, पुणो त्ति विसेसणे । किं विसेसेति ? "अद्धाणं", तम्मि अद्धाणे जो खिन्नः श्रान्त इत्यर्थः सो अतिही भवति, नान्यः, तं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org