Agam Sutra Satik 34 Nishith ChhedSutra 1

SR No.: 003370
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1372
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 34, & agam_nishith
File Size: 25 MB

Page 735

२४८
निशीथ - छेदसूत्रम् -२-११ / ७३८
चू- अहमेतेहिं नातो त्ति पनासति, सेसं गतार्थम् ।। पुच्चमुल्लिंगिता पंडगलक्खणा ते य इमे - [भा. ३५६७ ] महिलासहावो सरवनभेओ, मेढं महंतं मउया उ वाणी । ससद्दगं मुत्तमफेणगं च एताणि छप्पंडगलक्खणाणि ॥
चू-पंडगो महिलासभावो भवति । पुंसस्वराद् भिन्नो भवति स्त्रस्वरः । अहवा - न पुंसस्वरः नापि स्त्रीस्वरः, मध्य इत्यर्थः । वर्णग्रहणात् गंधरसस्पर्शा गृह्यन्ते, याध्शा स्त्रीपुंसयोस्तयोर्विमध्याः तस्य भवंति । मेढं अंगादानं, तच्च तस्य महंतं भवति । वाणी य मउया भवइ । ससद्दगं मुत्तं मुत्तेति स्त्रीवत्, अफेनगं च मूत्रयतः फेन न भवतीत्यर्थः । एयाणि छ पंडगलक्खणाणि ॥ " महिलासहावो"त्ति अस्य व्याख्या
[भा. ३५६८ ] गती भवे पञ्चवलोइयं च, मिदुत्तया सीयलगत्तया य । धुवं भवे दोक्खरनामधेओ, संकारपञ्चंतरिओ ढकारो ॥
- गती से मंदा पदाकुला सशंका य, पासपिट्ठतो पञ्चवलोइयं करेंतो गच्छति, तस्स शरीरत्वचा मृदुर्भवति, गातं च शीतफरिसं भवति। जो एरिसो सो घुवं दुअक्खरनामो भवति । ते य अक्खरा संकारी, संकारप्रत्यन्तरे अनंतर इत्यर्थः, ढकारो भवति ॥
[भा. ३५६९] गति -भास- अंग-कडि पट्टि - वाहु-भमुहा य केसऽलंकारे । पच्छन्न-मजणं पिय, पच्छन्नतरं च नीहारो ॥
चू- किं चान्यत्- भासते हत्यपल्लवेहि दाहिणकोप्परं वामकरतले काउं दाहिकरतले वदनं नसितुं भासति स्त्रीवत् । अंगंच से समाउक्कं, अभिक्खं च कडिथंभयं करेति, मद्दावेइ य अभिक्खणं पिंड, इत्थी व जहा अभिलसितपरिसं दङ्कं पट्ठि परामुसति, बाहुविक्खेवंतो बोल्लेत्ति, वत्थाभावे बाहाहिं उरं पाउणति, भासतोय सविब्भमं भमुहाजुयलं उक्खिवति, चसद्दातो परिहरणं पाउरणं वा जहा इत्थी तहा परिहेति, इत्थी जहा केसे तहा आमोडेति, जुवतिअलंकारंच सेपियं अलंकरेति, हायति य पच्छन्ने, पच्छन्नतरे उच्चारपासवणं करेति । किं चान्यत्
[ भा. ३५७० ] पुरिसेसु भीरु महिलासु संकरो पमयकम्मकरणो य । तिविहम्मि विवेयम्मी, तिगभंगो होइ नायव्वो ।
चू- संकि समओ य पुरिसमज्झे विचिट्ठति, इत्थीण मज्झे निस्संको निब्मओ चिट्ठति स्त्रीपर्षत्समागमेइत्यर्थः । पमदाकम्मं करेति, पियंच से तं च कंडण-दलनुप्फण-पयण-परिवेसणवत्थायंचण-सोय (? ] दगाहरणपमजणादी । एमादिबाहिरलक्खणं । अंतो से नपुंसगवेदो लक्खणं । सो पुण संवेदो तिविहे भेदे भवति । कहं ? जओ भन्नति - "तिविहम्मि वि" पच्छंद्धं । कहं पुण तिविहे वि वेदे एक्केके तिगभंगो भवति ? उच्यते - पुरिसो पुरिसवेदं वेदेति, पुरिसो इत्थिवेदं वेदेति, पुरिसो नपुंसगवेदं वेदेति । एवं इत्थीनपुंसगा वि भाणियव्वा ॥ इमं वेयाणं सलक्खणं
[भा. ३५७१] उस्सग्गलक्खणं खलु, फुंफुंगमादि सरिसं तु वेदाणं । अववाततो तु भइओ, एक्वेक्को दोसु ठाणेसु ।।
चू- अभिप्रेतवस्तुस्वरूपं निर्वाच्यं, कारणनिरपक्षमुत्सर्ग, तिसु वि वेदेसु । इमं उत्सर्गलक्षणं । बाहिं अनुवलक्खो अंतो अनुसमयडाहो अनुवसंतो वि घट्टिजमाणदिष्यंतो फुंफुअग्गिसमाणो इत्थिवेदो | पवण-विकोक्ति- पत्तिधणंत रजलिय तिव्वपलाल- दवग्गिसमाणो वत्तलक्खणा