________________
११३
उद्देशक : १०, मूलं-६३८, [भा. २८८९] [भा.२८८९] अनुदियमणसंकप्पे, गवेस-गहणे य भुंजणे चेव।
उग्गतणत्यमिते वा, अत्थं पत्ते य चत्तारि॥ चू-पढमोबितितोचउत्थोअट्ठमोय-एतेचउरोघडंति ।सेसाचउरोनघडंति।उदितमनसंकप्पे विपढमो बितिओचउत्थोअट्ठमोय-एते चउरोघडत । सेसाचउरोनघडति ।अनत्यमियमणसंकप्पे पढमो बितिओ चउत्यो अट्ठमो य - एते चउरो गज्झा, सेसा चउरो बज्जा । अत्थंपत्ते वि - एते चउरो गज्झा । चतुरगहणं सर्वथानुपाती ।।
"अनुदियमनसंकप्पो"त्ति अस्य व्याख्या[मा.२८९०] सूरे अनुग्गयम्मि उ, अनुदित उदितो य होति संकप्पो।
एमेवऽत्थमितम्मि वि, एगयरो होति संकप्पो।। चू-अनुदिए सूरिए अनुदियमणसंकप्पो उदियमणसंकप्पो वा भवति। उदिते वि अनुदितो उदितो वा मणसंकप्पो भवति । एवं अत्थमिए वि अत्यमियमणसंकप्पो उदियमणसंकप्पो वा भवति।उदितेविअनुदितोउदितो वा मणसंकप्पो भवति।एवंअत्थमिए विअत्यमियमणसंकप्पो अनत्थमियमणसंकप्पो वा । अनत्यमिए वि अत्थमियमणसंकप्पो वा अनत्यमियमणसंकपो वा । एवं एगतरो संकप्पो भवति। [भा.२८९१] अनुदित-मनसंकप्पे, गवेस-गहणे य भुंजणे गुरुगा।
अह संकियम्मि जति, दोहि लहू उग्गए सुद्धो॥ [भा.२८९२] अत्थंगय-संकप्पे, गवेसणे गहण-भुंजणे गुरुगा।
अह संकियम्मि भुंजति, दोहि लहु अनत्थमिए सुद्धो॥ चू-“उग्गयवित्ती" अस्य सूत्रपदस्य व्याख्या[भा.२८९३] उग्गयवित्ती मुत्ती, मणसंकप्पे य होंति आएसा ।
एमेव यऽनत्थमिते, धाते पुण संखडी पुरतो।। चू-उग्गय इति वा, उदओ त्ति वा एगहुँ । वर्तनं वृत्तिः । उग्गए सूरिए जस्स वित्ती सो उग्गयवित्ती । आदेसंतरेण वा उग्गयमुत्ती भण्णइ । उग्गताए आइञ्चमुत्तीए जस्स वित्ती सो उग्गयमुत्ती भण्णति । अहवा - मूर्ति : शरीरं, तं उग्गए आइच्चे वित्तिनिमित्तं जस्स चेट्टति सो उग्गयमुत्ती भण्णति । मणसंकपो त्ति वा, अज्झवसाणं ति वा, चित्तं त्ति वा, एगहुँ । तम्मि मणसंकप्पे आदेशा इमे कायव्वा-अनुदिते विआदिच्चे मणसंकप्पेण उदिते वृत्तिरेव भवति, न प्रायश्चित्तमित्यर्थः। चशब्दः समुन्नए, जहा अनुदिए उदियमणसंकप्पेण णिबोसो तहा उदिए वि अनुदियमणसंकप्पेण सदोषेत्यर्थः । अत्थमिए वि तहेव त्ति । अथमिए वि आतिच्चे अनत्यमियमणसंकप्पेण वृत्तिरेव भवति न प्रायश्चित्तं । इहापिआदेशांतरंकर्तव्यं-जहा अत्यमिए वि अनत्यमियमणसंकप्पेण णिद्दोसो तहा अनत्थमिए वि अथमियमणसंकप्पेण सदोषेत्यर्थः । अहवा - उग्गयवित्ती उग्गयमुत्ती एतदेवादेशांतरं द्रष्टव्यम् । अहव - "मणसंकप्पेण०" इति उपरिष्टादवक्ष्यमाणं अनुदिते अत्यमिते वा कत्थ गहणसंभवो भवति? अतो भणति - “धाते पुण संखडी पुरतो" त्ति । “धायं" ति वा “सुभिक्खं' ति वा एगटुं । तम्मि सुभिक्खे संखडीए 168
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org