________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१
नेवत्थं परिहाणं ॥रायकहा-दोस-दरिसणत्थं भण्णति[भा. १३०] चारिय चोराहिमरा-हितमारित-संक-कातु-कामा वा ।
भुत्ताभुत्तोहावण करेज वा आसंसपयोगं ।। घू, साहू निलयहिता रायकहं कहेमाणा अच्छंति । ते य सुता रायपुरिसेहिं । ताण य रायपुरिसाण एवमुवट्ठियं चित्तस्स-जइ परमत्थेणिमे साहू तो किमेएसिं रायकहाए । नूनं एते चारिया भंडिया, चोरा वा वेस परिच्छन्ना ॥ अहिमरा नाम दद्दरचोरा ।अस्सरयणं वाहियं केणइ रन्नो। रन्नो वा सयणो केणइ अदिउण मारितो । एतेसु संकिञ्जति।
अहवा चारिया चोरेसु संका । अहिमरतं अस्सहरणं वा मारणं वा काउ कामा । वा विकप्पदरिसणे । अहवा रायकहाए रायदिक्खियस्सअणुसरणं, भुत्तभोगिणो सइकरणं, इतरेसु कोउयं । पुनः स्मरणकोउएणं ओहावणं करेज, कारिज वा आसंस-पओगं । आसंस पओगो नाम निदानकरणं । रायकह त्ति दारं गयं ॥ इदानि वियडे त्ति दारं[भा. १३१] वियडं गिण्हइ वियरति, परिभाएति तहेव परिभुंजे ।
लहुगाचतुजमलपदा, मददोस अगुत्ति गेही य॥ चू. वियडं मजं, तं सदघराओ आवणाओ वा गेण्हइ । केवलं एं बितियपदं । वितरइत्ति केणइ साहुणा आयरियाती कोइ पुच्छितो अहमासवंगेण्हामि, सो भणइ-एवं करेहि, एवं वितरणं । एतं पढमपयं बंधाणुलोमा गेण्हण पदातो पच्छा कयं । परिभाएति त्ति देति परिवेसयतीत्यर्थः । एतं ततियपदं । परि जति अभ्यवहरतीत्यर्थः । चउत्थं पदं । कमसो दुतराणि । पच्छित्तं भन्नति । लहुगा इतिचउलहुगाते चउरो भवंति। कह? वितरमाणस्स घउलहुं, गेण्हमाणस्स वि चउलहुं, परिभाएमाणस्स वि चउलहुं, भुंजमाणस्स वि चउलहुं । जमलपदं नाम तवकाला । तेहिं विसेसियाकजंति। पढमपए दोहिं लहुं, दितियपदे कालगुरुं, ततियपदे तवगुरुं, चउत्थे दोहिं पि गुरुं, दोसदरिसणत्यं भण्णइ । मददोस अगुत्ति गेधी य । “मददोसो" नाम
"मद्यं नाम प्रचुरकलह, निर्गुणं नष्टधर्मं । निर्मर्याद विनयहितं, नित्यदोषं तथैव ।
निस्साराणां हृदयदहनं, निर्मितं केन पुसां, शीघ्रं पीत्वा ज्वलितकुलिशो, याति शक्रोऽपि नाशम् ।। वैरूप्यं व्याधिपिंडः, स्वजनपरिभवः कार्यकालातिपातो, विद्वेषो ज्ञाननाशः स्मृतिमतिहरणं विप्रयोगश्च सद्भिः ।
पारुष्यं नीचसेवा, कुलबलतुलना धर्मकामार्थहानि,
कष्टं मोः षोडशैते, निरुपचयकरा मद्यपानस्य दोषाः॥ "अगुत्ती"नाम अनेगाणि विष्पलवति वायाए, काएण नच्चति, मनसा बहुं चिंतागुलो भवति । "गेहो" नाम अत्यर्थःमासक्ति मद्येन विना स्थातुं न शक्नोति । वियडेत्ति दारं गयं ।। इदानिं इंदिए त्ति दारं
[भा. १३२] रागोतर गुरुलहुगा, सद्दे वे रसे य फासे य ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org