________________
४१८
निशीथ-छेदसूत्रम् -१-५/३७७
अप्फासु फासुकरणं, देसे सब्वे य सेसेसु ।। चू-दगवाते संधिकम्मे य एतेसुचउलहुगा। एतेसुचेव फासुएण देसे मासलहुं चउलहुगा। वसिमे बिले मूलं, अवसिमे चउगुरुं । सेसेसु' त्ति- सठवण-लिंपण-भूमिकम्मं य अफासुएण देसे सब्वे वा चउलहुं सब्वे चउलहुं । संथारदुवारे चउलहुं, उदग-वाह-संकमेसुमासलहुं ।
पच्छा एते मूलुत्तरदोसा केवतिकालं परिहरियव्वा ? उत्तरमाह[भा.२०५८] कामं उदुविवरीता, केइ पदा होंति आयरणजोग्गा ।
सव्वाणुवाइ केई, केइतकालुवट्ठाणा॥ चू-काममवधृतार्थे द्रष्टव्यः । किमवधृतं ? यथा वक्ष्यति । "उडुविवरीय" त्ति पूर्वार्धस्य व्याख्या[भा.२०५९] हेमंतकडा गिम्हे, गिम्हकडा सिसिर-वासे कप्पंति ।
अत्तद्वित-परिभुत्ता, तद्दिवसं केइ न तु केई॥ चू-उत्तरगुणोवघाता हेमंतजोग्गाजे कया ते गिम्हे अजोग त्ति काउं कप्पंति।गिम्हे जे कता पवातहा ते सिसिर-वासासु अजोग त्ति काउंकप्पंति। केति दूमितादि गिहीहि अत्तट्ठिया परिभुत्ता तक्काले चेव कप्पंति । “सव्वाणुवाति केइ" ति-सव्वकालं अनुअत्तंति, तद्दोसभावेन न कदाचित् कल्पंति । ते च मूलगुणा इत्यर्थः । “केइ तक्कालुवट्ठाण' त्ति अस्य व्याख्या- “अत्तट्ठियपरिभुत्ता तद्दिवसं' । केइ गिहीहिं अत्तट्ठियपरिभुत्ता तद्दिवसं चेव साधूणं कप्पंति। अहवा-तं कालं तं उर्दू वजेउं अण्मकाले उवट्ठायंति, न उ केति ति मूलगुणा । गतार्थम् ।। [भा.२०६०] सुत्तनिवाओ एत्थं, विसोहिकोडी य निवयई नियमा।
एए सामण्णयरं, पविसंताऽऽनाइणो दोसा ।। चू-दुमितादिएसुसुत्तनिवातो ॥ भवे कारणं[भा.२०६१] असिवे ओमोयरिए, रायदुढे भए व आगाढे ।
गेलण्ण उत्तमढे, चरित्तऽसज्झाइए असती॥ चू- उत्तिमठ्ठपडिवण्णओ साहू अन्ना य वसही न लब्भति, जा य लब्मति सा उत्तिमट्ठपडिवण्णाण पाग्गानभवति, चरित्तदोसो वा अन्नासु वसहीसु, असति नाम नत्थि अन्ना वसहि, बाहि उ असिवाति, तेन न गच्छंति, अन्नं वा मासकप्पपाउग्गं खेत्तं नस्थि ।। [भा.२०६२] आलंबणे विसुद्धे, सत्तदुगं परिहरिज जतणाए।
- आसज्ज तु परिभोगं, जतणा पडिसेह संकमणं ॥ • घू-आलंबणं कारणं, विसुद्धे स्पष्टे कारणेत्यर्थः । सत्तदुर्गमूलगुणा पट्ठिवंसादि सत्त, उत्तरगुणा वि वंसगादि सत्त, एते वे सत्तगा “परिहरे" नाम परिभुजे, जयणाए पनगपरिहाणीए जदा मासलहुगादि पत्तो।कारणंपुणआसज्ज पडिसेहियवसहीसुपरिभोग काउकामोअप्पबहुयजयणाए पनगपरिहाणीए जाहे चउगुरुं पत्तो ताहे ।। इमं अप्पबहुयं[भा.२०६३] एगा मूलगुणेहि, तु अविसुद्धा इत्थि-सारिया बितिया।
तुल्लारोवणवसही, कारणे कहिं तत्थ वसितब्वं ।। चू- एगा मूलगुणेहि असुद्धा, अवरा सुद्धा, नवरं-इथिपडिबद्धा । दोसु य चउगुरुं कहिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org