________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१अविसेसे वि विसेसो, सुई पि जंणेइ अन्नेसि ॥ चू.अट्टत्ति संख्या। विहो भेओ । क्रियते इति कर्म।पंको दव्वे भावे य । दव्वे उदगचलणी भावे नाणावरणातीणि पंको । सो भाव-पंको निसीयते जेण । तस्स भाव-पंकस्स निसीयणा तिविहा-खओ, उवसमो, खयोवसमो य । “जेण"त्ति करणभूतेण तं निसीहं भणंति । तंचिमं अज्झयणं । जम्हा जुहुत्तं आयरमाणस्स अट्टविह-कम्मगंठी वियारा-इति । तेणिमं निप्सीहं ।
चोदगाह-जइ कम्मक्खवणसामत्थाओ इमं निसीहं एवं सब्वज्झयणाणं निसीहत्तं भवतु? गुरु भणति-आमं, किंपुण "अविसेसेवि"त्तिसव्वज्झयणकम्मक्खवणस्ससामत्ताविसेसा इह अज्झयणे विसेसो । विसेसो नाम भेओ । को पुण विसेसो ? इमो सुत्तिं पिजं नेति अन्नेसिं सुत्तिं सवणं सोइंदिउवलद्धी जम्हा कारणा, न इति पडिसेहे एति आगच्छति प्राप्नोतीत्यर्थः, अन्नेसिं ति अगीत-अइपरिनामा परिनामगाणं ति वक्कसेसं । किं पुण कारणं तेसिमं सुई नागच्छति? सुण-इदमज्झयणं अववायबहुलं, ते य अगीयत्यादि दोसजुत्तत्ता विणसेज्झ तेण नागच्छति। "अवि" पदत्यसंभावणे। किं संभावयति? जति अगीयाणअन्नसहु-परायवत्तयंताण वि सवणं पि न भवति कओ उद्देसवायणत्य-सवणाणि, एवं सम्भावयति।
अहवण्णहा गाहा समवतारिजति । अप्पगास-निसीह-सद्द-सामण्णवक्खाणाओसीसो पुच्छति-लोगुत्तर-लोगनिसीहाण को पडिविसेसो ? उच्यते 'अट्टविह कम्म-पंको" गाहा । अक्खरत्थो सोचेव। उवसंहारो इमो।जइवि लोइगारण्णगामादीणि निसीहाणितहवि कम्मक्खवणसमत्थाणिनभवंतीतिअविसेसेविसेसोभणितो।किंचताणि गिहत्य-पासंडीणसुतिमागच्छंति इमं सुत्तिं पिजं नइति अन्नेसिं । अन्ने गिहत्थ अन्नतित्थिया अवि सपक्खागीय-पासंडीण वि। आयारादि-निक्खेव-दार-गाहागता बितिय-गाहाए य आयारमादियाई तिगतं ॥
पीठिकायं द्वार-५-समाप्तम्
-द्वार-६-"प्रायश्चित" :तं च पच्छित्तं एवं भवति[भा.७१] आयारे चउसु य, चूलियासु उवएस वितहकारिस्स।
पछित्तमिहन्झयणे, भणियं अन्नेसु य पदेसु ॥ चू.आयारोनव-बंभचेरमइओ।चउसुयआइल्ल-चूलासुपिंडेसणादि-विमोत्तावसाणासु। एएसुयजो उवदेसो । उवदिस्सइत्ति उवदेसो क्रियेत्यर्थः । सो य पडिलेहणा-पप्फोडणाति । तं वितहं विवरीयं, करतस्स आयरेंतस्सेत्यर्थः । पावंच्छिंदतीति पच्छित्तं । इह पकप्पज्झयणे । वुत्तं निर्दिष्टमित्यर्थः । किं इहज्झयमे केवले पच्छित्तं वुत्तं? नेत्युच्यते, अन्नेसु य पदेसु अन्नपयाणि कप्पववहाराईणि तेसु वि वुत्तं।
अहवा वितहकारिं ति अनायारो गहिओ । किं अनायारे एव केवले पच्छित्तं हवइ ? नेत्युच्यते, अन्नेसुय पएसु-अइक्कमो, वइक्कमो, अइयारोएएसुविपच्छित्तं वुत्त ।अहवा किमायार एव सचूले विहतहारिस्स केवलं पच्छित्तं वुत्तं? नेत्युच्यते, अन्नेसुय पदेसूअन्नपदा सूयकडादओ पया तेसु वि वितहकारिस्स पच्छित्तं वुत्तं । “च'' पूरणे ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org