________________
निशीथ - छेदसूत्रम्
[भा. १६४०] अलसं घसिरं सुचिरं खमगं कोध-माण- माय- लोभिल्लं । कोऊहलपडिबद्धं, वेयावच्चं न कारेजा ॥
चू- आलस्सितो ताव अच्छति जाव फिट्टा वेला । अहवा अपत्ते चेव देसकाले अडति, अलद्धेय गुरुमातियाण विराहणा, अतिक्कंतकाले अलाभो, वा अप्पलाभो वा, ठवणादोसा य, अपत्ते वा ओसक्कणदोसं, अन्नतो य अलाभो, चिरं वा हिंडेति । "घसिरो" वह्नासी, सो वि अपणो जाव पजतं गेण्हति ताव वेलातिक्कमो, गहिते वा अप्पणो जाव पज्जतं गेण्हति ताव सीतलं, अकारकादि दोसा भवंति ।
३४६
-
-१-४/२१७
जे असले ते सुचेरिवि दोसा, स्वप्नशीलः सुचिरः । “खतगो” परिताविज्जति, सेसा घसिरदोसा खमगे वि संभवति । “कोवी" अदत्ते रूसति, रुट्ठो वा घरं न गच्छति, किं वा तुमं देसि त्ति दुव्वयणेहिं विष्परिणमेति । "माणी" ऊणे वा दिन्ने, अब्बुट्ठाणे वा, अदिन्ने थब्भति त्ति, पुणो घरं मानेन न गच्छति, तेन विना जा हानी तं पावति । "माती” भद्दगं भोच्या पंतं आहारेति, पंतेण वा छाएति । “लुद्धो” ओभासति, दिजंतं वा न वारेति, अनेगेसु पविसमाणेसु जे दोसा ते लुद्धे संभवंति । कोऊएण नडआतो पेच्छंतो ताव अच्छति जाव देसकालो फिडिओ ।
सुत्तत्थेसु पडिबद्धो जाहे व पाढविरहो ताहे व अदेसकाले वि ओतरति, पडलं पाए वा अतिवकंतकाले उत्तरति, एत्थ ओसक्कण- उस्सक्कणाति दोसा ।।
एते जो ठवेति, जस्स वा वसेण ठविज्रंति तस्सिमं पच्छित्तं
[मा. १६४१ ]तिसु लहुओ तिसु लहुगा, गुरुगो गुरुगा य दोसु लहुगा य ! अलसादीहिं कमसो, कारिति गुरुस्स पच्छित्तं ॥
चू- अलसमातिएसु जहासंखं देयं ॥
[ भा. १६४२ ] एतद्दोसविमुक्कं, कडजोगि नात-सीलमायारं । गुरुभत्तिमं विनीतं, वेयावच्चं तु कारेज्जा ॥
चू- एतेसु अलसमादिया दोसा । तेहिं विमुक्के वज्जितो सुत्तत्थेसु कडो जोगो जेण सो कडजोगी गीतार्थेत्यर्थः । वेयावच्चे वा जेणऽन्नया वि कडो जोगो सो वा कडजोगी । अक्कोहणादिसीलं जस्स नायं सो नायसीलो । आयरणमायारो, सो य पंचविहो नाणादि, सो नातो जस्स सो नातायारो उद्यताचारेत्यर्थः । गुरु आयरिया, एसुवरि भत्तिमंतो गुरोः सर्वकरणीय कारकेत्यर्थः । अभुट्टाणातिविणयकारी विणीतो एरिसो गुरुमादियाण वेयावच्चं करिज्जति ॥
एयगुणोववेयाण वेयावच्चकरणे इमे गुणा
[ भा. १६४३] साहितिय पियधम्मा, एसणदोसे अभिग्गहविसेसे । एवं तु विहिग्गहणे, दव्वं वšति खेतन्ना ॥
चू- साहंति कथयति । के कथयन्ति ? पियधम्मा, पिओ य धम्मो जेसिं ते पियधम्मा । प्रियधरम्त्वादेव एसणदोसे मक्खिताइए कथेंति, तेहिं दोसेहिं दुहुं साहूण न दिज्जति एवं बहुफलं भवति । साहूणय अभिग्गहविसेसे कहेंति । उक्खित्तचरगा निक्खित्तरगा उक्खित्तनिक्खित्तचरगा अंतो संयुक्कादि- दंडायतियादि संसद्वातियाओ य एसणाओ कहयंति, जिनकप्प अभिग्गहे य कहति, एवं कहेयंता विधीए गहणं करेंता, एवं सहुं बर्हेता, दव्वं वछेंति, खेयन्ना ज्ञानिन इत्यर्थः ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org