________________
२२६
निशीथ - छेदसूत्रम् - १२/८०
[भा. ९६२]
अट्ठारसवीसा य, सतमड्ढातिज्जा य पंच य सयाई । सहसं च दस सहस्सा, पन्नास तहा सतसहस्सं || चू. एतेसु जहासंखेण पच्छित्तं
[भा. ९६३ ]
लहुओ लहुया गुरुगा छम्मासा होंति लहुगगुरुगा य । छेदो मूलं च तहा, अणचटुप्पो य पारंची ॥
[ भा. ९६४ ] ( अहवा) - अट्ठारसबीसा य, पन्नास तथा सयं सहस्सं च । पन्नासं च सहस्सा, तत्तो य भवे सयसहस्सं ।
[भा. ९६५ ]
चू. अष्टादशक रूपकमूल्ये चतुर्गुरवः, विंशतिमूल्ये षट्लघवः, पंचाशत् मूल्ये षट्गुरवः, शतमूल्ये छेदः, सहस्रमूल्ये मूलं, पंचाशत् सहस्रमूल्ये अनवस्थ्याप्यं । शतसहस्रमूल्ये पारांचिकं । एयं तु भावकसिणं, केण विसेसो उ दव्वभावाणं ।
[भा. ९६६ ]
भणति सुणसु विसेसं इणमो फुडपागड एत्थं ।
1
धू. एयं मुल्लकसिणं । एवं दव्वादिकसिणे वक्खाए चोदगाह - द्रव्यभाववस्त्रयोविंशेषं नोपलभामहे कुतः ? उच्यते - यो द्रव्यस्य वर्ण स भाव उच्यते, न च भावमन्तरेण अन्यद् द्रव्यमस्तीति, अतो नास्ति विशेषः || आचार्याह
[भा. ९६७ ]
चउगुरुग छच्च लहु, गुरु छेदो मूलं च होति बोद्धव्वं । अवप्पो यता, पावति पारंचियं ठाणं ।।
कज्जकारणसंबंधो, दव्ववत्थं तु आहितं । भावतो वण्णमायुत्तं, लक्खणादी य जे गुणा ॥
चू. कार्य पटः, कारण तंतवः तयोः संबंधः, यत् तंतुभिरातानवितानत्वं, तद्द्द्रव्यवस्त्रमुच्यते कृष्णादिवर्णमृदुत्वश्लक्षणादयश्च गुणा भाववस्त्रमुच्यते । इदं द्रव्यनयाभिप्रायादुच्यते द्रव्ये आधारभूते वर्णादयो गुणा भवन्तीत्यर्थः ।। इमं वा भाववत्थं
[भा. ९६८ ]
अहवा रागसहगतो, वत्यं धारेति दोससहितो वा । एवं तु भावकसिणं, तिविधं परिनामनिष्फण्णं ॥
चू. रागेण वा धरेति दोसेण वा तं भावकसिणं, परिनामतो तिविधं - रागदोसेहिं जहन्नेहिं जहन्नं, मज्झिमेहिं मज्झिमं, उक्कोसेहिं उक्कोसं । इहापि पच्छित्तं पूर्ववत् ॥
सुत्तनिवातप्रदर्शनार्थम्
[ भा. ६६९] सुत्तनिवातो कसिणे, चतुव्विधे मज्झिमम्मि वत्थम्मो । जहन्ने य मोल्लकसिणे, तं सेवंतम्मि आणादी ॥
चू. चउन्विहे मज्झिमेदव्व - खेत्त - कालवण्ण - भावकसिणे य जहण्मेय मुल्लकसिणे मासलहु वेव ॥ सकल-कसिणे य प्रमाणातिरित्ते य इमे दोसा
[भा. ९७० ] भारो भयपरियावण, मारणमधिकरण अधियकसिणम्मि । पडिलेहाणालोवे, मनसंतावो उवादानं ॥
खू. भारो भवति पमाण-कसिणेण । अद्धाण पवण्णस्स अप्पणो चेव भयं भवति, भारेण परिताविज्जति । पमाणकसिणे य वत्थणिमित्ते मारिज्जति । हरिए अहिकरमं भवति । अधिकसिणे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org