________________
निशीथ छेदसूत्रम् - १- १/२
दोन्हि ऊरूओ । एताणि अट्ठगाणि। “खलु” अवधारणे भणितः । अवसेसा जे ते उवंगा अंगोवंगा
य॥ ते इमे य[भा. ५९४]
१७२
होंति उवंगा कण्णा, नासऽच्छी जंघ हत्थपाया य ।
ह केस मंसु अंगुलि, तलवतल अंगुवंगा तु ॥
चू. कण्णा, नासिगा, अच्छी, जंघा, हत्था, पादाय, य एवमादि सब्वे उवंगा भवंति । नहा वाला श्मश्रु अंगुली हस्ततलं, हत्थतलाओ समंता पासेसु उण्णया उवतलं भण्णति । एते नखादि सव्वे अंग्गेसंगा इत्यर्थः ॥ तस्स संचालणसंभवो इमो
-
[ भा. ५९५ ] संचालणा तु तस्सा, सनिमित्तऽ निमित्त एतरा वा वि आत-पर- तदुभए वा अनंतर परंपरे चेव ॥
चू. तस्येति मेदस्य संचालणा सनिमित्ते मोहोदए अनिमित्ते वा । सनिमित्ते “सद्दं वा सोउणं, द सरिउं पुव्वभुत्ताइं पूर्वसूत्रे यथा, तथा व्याख्यातव्यमिति । अनिमित्ते "उदयाहरे सरीरे य" इदमपि प्रथमसूत्र एव व्याख्यातव्यम् । “इतरा वा वि” त्ति सनिमित्ता निमित्तवज्जा । सामण्णेण सव्वावि चालणा तिविधा - अप्पाणेण परेण वा उभएण वा । एक्क्का दुविधा - अनंतरा परंपरा वा । अनंतरेण हत्थेण, परंपरेण कट्ठादिणा ।। “इतरा वा वि” त्ति अस्य व्याख्याउट्ठ-निवेसुल्लंघण-गमणमादिए इतरा ।
[भा. ५९६]
नय घट्टणवोसिरितुं, चिट्ठति ता निप्पगलं जाव ॥
चू. उडेंतस्स, निसीएंतस्सवा, लंघणीयं वा उल्लंघेंतस्स सुत्तस्स वा, उच्वत्तणादि करेंतस्स गच्छंतस्स वा, आदिसद्दातो पडिलेहणादि किरियासु । एवमादि इतरा संचालणा । सण्णं काइयं वा वोसिरिउं न संचालेति । काइयपडिसाडणणिमित्तं ताव चिट्ठइ जाव सयं चेव निप्पगलं । अनंतरपरंपरेणं संचालेमाणस्स मासगुरूं आणादिणो य दोसा भवंति ।।
मू. (३) जे भिक्खू अंगादानं संवाहेज्ज वा पलिमद्देञ्ज वा, संवाहेतं वा पलिमद्देतं वा सातिजति चू. "संवाहति" एक्कसि, “परिमद्दति" पुणो पुणो, सा संवाहणा सनिमित्ता वा अनिमित्ता वा पूर्ववत् । आणादिविराघणा सच्चेव ।
मू. (४) जे भिक्खू अंगादानं तेल्लेण वा घएण वा वसाए वा नवनीए वा अब्भंगेज मक्खेज वा अब्भंगितं वा मक्खेंतं वा सातिजति ।।
चू. “तेल्लघृता" पसिद्धा, वसा अयगर-मच्छ-सूकराणं अब्भंगेत एक्कसि, “मक्ख ति पुणो पुणो | अहवा - थेवेण अब्मंगणं, बहुणा मक्खणं, उवट्टणासूत्रे घोवणासूत्रे सनिमित्त अनिमित्ता य पूर्ववत् साइजणा तहेव, आणातिविराहणा पूर्ववत् ।
मू. (५) जे भिक्खू अंगादानं कक्केण वा लोद्धेण वा पउमचुण्णेण वा ण्हाणेण वा सिणाणेण वा चुण्णेहिं वा वण्णेहिं वा उव्वट्टेइ परिवट्टेइ वा, उव्वट्टेतं वा परिवर्धेत वा सातिजति ।।
चू. "कक्कं" उव्वलणयं, द्रव्यसंयोगेण वा कक्कं क्रियते किंचिल्लोहं (लोद्रं] हट्टद्रव्यं, तेन वा उव्वट्टे ति, पद्मचूर्णे वा, “पहाणं' ण्हाणमेव । अहवा - उवण्हाणयं भण्णति, तं पुण माषचूर्णादि, सिनाणं–गंधियावणे अंगाघसणयं बुच्चति, वण्णओ जो सुगंधी चंदनादिचूर्णानि जहा वड्ढमाणचुण्णो पडवासवासादि वा, सनिमित्तऽनिमित्ते तहेव उच्चट्टे ति एक्कसि, परिवट्टे ति पुणो पुणो ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International