________________
१५३
उद्देशक : १, मूलं-१, [भा. ५००
इदानि भावकम्मं । तंदुविहं-आगमतो नोआगमतोय।आगमतोउवउत्तो नोआगमतो अ भावकम्मं "भावुदओ उ अट्टविहो" -- नाणावरणादिआणं कम्माणं जो नाणावरणादितेण भावुदओ अनुभावेत्यर्थः, तं भावकम्मं भण्णति । इह पुण कतमेण कम्मुदएण अधिकारो ? भण्णति- मोहस्सुदएण अधिकारः प्रयोजनमित्यर्थः ।।जं भावहत्थेण कम्मं करेतितं भण्णति हत्यकम्मं ।तपुण दुविहं हत्थकम्मं | जतो भणति[मा.५०१] तं दुविहं नातव्वं, असंकिलिडं च संकिलि च ।
जंतं असंकिलिटुं, तस्स विहाणा इमे होंति॥ घू. “तद" इति हत्थकम्मं संवज्झति। "दुविह" मिति दुभेदं । “नायव्व" मिति बोधव्वं केतेदो भेदा? भण्णंति-संकिलिटुंअसंकिलिटुंच । अदुष्टात्मचित्तस्य यत् कर्मतत् असंकिलिहूं, तत्प्रति पक्षतो संकिलिटुं च शब्दौ भेदप्रदर्शकौ ।जंतं पुव्वाभिहियं असंकिलिटुं, जगारुदिट्ठस्स तगारेण निद्देसो, विहाणाइति भेदा, “इमे" इति वक्ष्यमाणा भवन्ति ।। [भा. ५०२] छेदणे भेदणे चेव, घसणे पीसणे तहा।
अभिघाते सिणेहे य, काये खारो दियावरे ।। चू. वक्ष्यमाणस्वरूपा एषा गाहा । छेदणं झुसिरे अन्झुसिरे वा करेति, एवं भेदादिएसुवि एक्ककं पुणो अनंतरे परंपरे य ।। एवं भेदेषु विवरितेष्विदं प्रायश्चित्तम्[भा.५०३] अज्झुसिर-झुसिरे लहुओ, लहुया गुरुगोय हुंति गुरुगा य ।
संघट्टण परितावण, लहुगुरुऽतिवातणे मूलं ।। घू.अज्झुसिरे अनंतरे लहुगो, झुसिरे अनंतरे लहुगा, अज्झुसिरे य परंपरे गुरुगो, झुसि य परंपरे गुरुगा बहुतरदोषत्वात् गुरुतरं प्रायश्चित्तं, परम्परे शस्त्रग्रहणाच्च संक्लिष्टतरं चित्तं, अतो परंपरे गुरुतर प्रायश्चित्तं । एयं सुद्धपदे पछित्तं । असुद्धपदे पुण इणमण्णं “संघट्टण' पच्छद्धं ।
बेइंदियाणं संघट्टेइ लहुगा, परितावेइ चउगुरुं, (उपद्रवयति षट्लघु । त्रीन्द्रीन् संघट्टयति चतुगुरु, परितापयतिषलघु, अपद्रावयतिषट्गुरु।चतुरिन्द्रियान्संघट्टयति षटलघु, परितापयति षट्गुरु, अपद्रावयति छेदः । पंचेन्द्रियान् संघट्टयति षट्गुरु, परितापयति छेदः]पंचेंदिय अइवाइ इति मूलं, शेषं उपयुज्य वक्तव्यम् ।। इदमेवार्थ सिद्धसेनाचार्यो वक्तुकाम इदमाह[भा.५०४] एक्केक्कं तं दुविहं अनंतरपरंपरं च नातव्वं ।
अट्ठाणट्टा य पुणो, होति अणट्ठाय मासलहू ॥ घू. "एकेक्कमितिछेदादिया पदा संबज्झंति “तद्" इति छेयादि एवं संबज्झति “दुविहं" दुभेयं अनंतरं-परंपरं, च सद्दो समुच्चए, पुणो एक्केक्कं दुविहं “अट्ठाणट्ठा" य । अर्थ प्रयोजनं, अणट्ठो निप्रयोजनं अणट्ठाए छेदणादि करेंतस्स असमायारिनिप्पण्णं मासलहुं ।। [भा. ५०५] अज्झुसिरानंतरे लहु, गुरुगो तु परंपरे अज्झुसिरम्मि ।
झुसिरानंतर लहुगा गुरुगा य परंपरे अहवा ।। चू. एतीए गाहाए पिट्टतो अहवा सद्दो पउत्तो; अहवा सद्दातो एतेसु चेव छेदणादिसु · अन्झुसिर-झुसिर-अनंतरे चउलहु, परंपरे चउगुरुं झुसिरे चेव ।।
कहं पुण छेदणं, अनंतरे परंपरे वा संभवति?
Jain Education International
For
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org