________________
निशीथ - छेद सूत्रम् -9
१४४
सो होति अननुतावी अपच्छ तावीत्यर्थः । कारणे बितियपदेण जयणाए पडिसेविऊण अपच्छाताविणो अननुतावी पडिसेवा भवति किं पुण जो दप्पेण पडिसेविता नाणुतप्पतेत्यर्थः । अनुताविति गतं ॥
निस्संक्के त्ति दारं संकणं संका, अनिरपेक्षाव्यवसायेत्यर्थः । निग्गयसंको निस्संको निरपेक्षेत्यर्थः । सा य निस्संका दुविहा
[मा. ४७३]
करणे भए य संका, करणे कुव्वं न संकइ कतो वि । इहलोगस्स न भायइ, परलोए वा भए एसा ।।
-
चू. करणं क्रिया, तं करेंतो निस्संको, भयं नाम अपायोद्वेगित्वं, “संक" त्ति, इह छंदोभंगभया निगारलोवो द्रष्टव्यः । करणणिस्संकताए वक्खाणं करेति "करणे कुव्वं न संकति कुतो" त्ति कुतो वि न कस्यचिदाशंकेतेत्यर्थः । भयणिस्संकाए वक्खाणं करेति "इहलोगस्स” पच्छ । भए एस त्ति एसा भए निस्संकता इत्यर्थः । सेसं कंठं ॥
इदानिं एतासु दससु वि असुद्धपडिसेवणासु पच्छित्तं भण्णति[ भा. ४७४ ] मूलं दस असुद्धेसुजाण सोधिं च दससु सुद्धेसु । सुद्धमसुद्धवइकरे पण्णट्टविदू तु अन्नतरे ।।
चू. दससु असुद्धेसु त्ति दससु वि एतेसु दप्पादिएसु अमुद्दपदेसु मूलं भवतीत्यर्थः । अहवा - "मूलं दससु", दससु दप्पादिसु मूलं दप्पादिसु मूलं भवतीत्यर्थः । “असुद्धेसु त्ति एतेसु दससु असुद्धपदेसु पडिसेविजमाणेसु चारित्रसमुद्धं भवतीत्यर्थः । एतेषु चेव दससु दप्पादिसु सुद्धेसु चारित्रविशुद्धि जानीहि । कहं पुणरेषां सुद्धासुद्धं भवति ? उच्यते वर्त्तमानावर्त्तमानयोरित्यर्थः, "सुद्धसमुद्ध वतिकरे” त्ति किंचि सुद्धं किं चि समुद्धं, तेसिं सुद्धासुद्धाणं मेलओ “वतिकरो” भणति ॥ एत्थ वक्खाण गाहा -
[भा. ४७५ ]
सालंबो सावज्जं, निसेवते नाणुतप्पते पच्छा । जं वा पमादसहिओ, एसा मीसा तु पडिसेवा ।।
चू. नाणादियं आलंबणं अवलंबणाणो सालंबो भण्णति । तं पसत्थमालंबणं आलंबिऊण सावज्जं निसेविऊण नाणुतप्पति पच्छा, सालंबं पदं सुद्धं सालंबित्वात्, अनानुतावी पदं असुद्ध अपश्चात्तापत्वात् । एवं अन्नाण वि पदाणं सुद्धासुद्धेण मीसा पडिसेवा भवतीत्यर्थः । जं वा अन्नतरपमाएण पडिसेवितं तं पच्छाणुतावजुत्तस्स असुद्धसुद्धं भवति एसा मीसा पडिसेवा भवतीत्यर्थः ॥
एताए मीसाए पडि सेवणाए का अरोवणा ? भण्णति - पण्णट्टविऊ उ अन्नतरे "पण्ण त्ति" वा "पण्णवण "त्ति "परूवण "त्ति वा "विण्णवण" त्ति वा एगडं, "अट्ठो" नाम मीसियाए पडिसेवणाए पच्छित्तं, "विदू" नाम ज्ञानी, “अन्नतरे "त्ति मीसपडिसेवणाविकप्पे मीसपडिसेवना जे विदू ते पायच्छित्तं परूवयंतीत्यर्थः । अथवा दसह वि पदाण इमं पच्छित्तंदप्पेण होति लहुया सेसा काहं ति परिणते लहुओ ।
[भा. ४७६ ]
तब्भावपरिणतो पुण जं सेवति तं समावज्जे ॥
चू. दप्पेण धावणादी करेमि त्ति परिणए चउलहुगा भवंति । सेसा अकप्पादिया घेप्पंति, ते करेमि त्ति परिणते मासलहु भवति । एतं परिणामनिष्फण्णं । जता पुण तब्भावपरिणओ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org