________________
१४२
निशीथ-छेदसूत्रम् -१-.
पडिसेवाणं समासओ वखाणं भणियं ।। इदानि सभेया भण्णंति - [भा. ४६३] दप्प-अकप्प-निरालंब-चियत्तो अप्पसत्थ-वीसत्थे ।
अपरिच्छ अकडयोगी अणाणुताची य निस्संके।। घू. तत्थ दप्पो ताव भणामि एवं गाहा समोयारिजति - अहवा – अन्येन प्रकारेणावतारः । दप्पिया कप्पिया पडिसेवणा भणिता 1 अहवा – अन्येन प्रकारेण दप्पकप्पपडिसेवाणं विभागो भण्णति - “दप्प अकप्प" दारगाहा, दस दारा । दप्पे त्ति अस्य व्याख्या - [भा. ४६४] वायामवग्गणादी, निकारणधावणं तु दप्पोतु ।
कायापरिणयगहणं अकप्पो जं वा अगीतेणं ।। चू. वायामो जहा लगुडिभमाडणं, उवलयकडुणं, वग्गणं मल्लवत् । “आदि' सद्दग्रहणा बाहजुद्धकरणं चीवरडेवणं वा धावणं खड्यप्पवाणं । दप्पो गतो।।
अकप्पोत्ति दारं । “काया" पच्छद्धं, काय त्ति पुढवादी, तेसिअपरिणयाणं गहणं करेति, तेहिं वा कायेहिं हत्थमत्तादी संसट्टा, तेहि य हत्थमत्तेहिं अपरिणएहि भिक्खं गेण्हति, जहा "उदउल्ला, ससणिद्धा, ससरस्खे" त्यादि, एस अकप्पो भण्णति । जं वा अगीयत्थेण आहार-उवहि-सेज्जादी उप्पादियं तं परि जंतस्स अकप्पो भवति । अकप्पो गओ।।
निरालंबणे त्ति अस्य व्याख्या - सालंबसेवापरिज्ञाने सति निरालंबसेवनावबोधो भवतीति कृत्वा सालंबसेवा पूर्वं व्याख्यायते -- [भा. ४६५] संसारगड्डपडितो, नाणादवलंबितुं समारुहति ।
मोक्खतडं जघ पुरिसो, वल्लिविताणेण विसमा उ ॥ चू. संसारो चउगतिओष गड्डु खड्डा, दव्वे अगडादि, भावे संसार एव गड्डा संसारगड्डा, ताए पडितो नाणाति अवलंबिउं समुत्तरति। "आदि' ग्गहणातो दंसणचरित्ता । समारुहति तडं उत्तरनीत्यर्थः । मोक्खो त्ति कृत्स्नकर्मक्षयात् मोक्षः । तडं तीरं । जहा जेणप्पगारेण, वल्लि त्ति कौसंबवल्लिमादी, वियाणं नामं अनेगाणं संघातो । अहवा - वल्लिरेव बियाणं वितण्णत इति वियाणं, तेन वल्लिविताणेण जहा पुरिसो विसमातो समुत्तरति तहा नाणादिया संसारगड्डातो मोक्षतडं उत्तरतीत्यर्थः ॥
तानि नाणादीनि अवलंबिउं अकप्पियं पडिसेवति । जतो भण्णति[भा. ४६६] नाणादी परिवुड्डी न भविस्सति मे असेवते बितियं ।
तेसिं पसंघणट्ठा सालंबनिसेवणा एसा॥ नाणदंसणचरित्ताण “वुड्डी" फाती न भविस्सति मे, तो तेसिं नाणादीण संघणट्ठाते, “संघणा' नाम ग्रहणं गुणनं अतोऽसेवनादित्यर्थः, “बितितं" अववातपदं, तं सेवति एसा सालंबसेवना भवतीत्यर्थः । इमा निरालंधण[भा. ४६७] निक्कारणपडिसेवा, अपसत्थालंबणा य जा सेवा ।
अमुगेण वि आयरियं, को दोसो वा निरालंबा॥ चू.अकारणे चेव पडिसेवति, एसा निरालंबा । अप्पसत्थं वा आलंबणं काउं पडिसेवति, एसा दिवि निरालंबा ।किं पुणतं अप्पसत्थं आलंबनं? भण्णति- "अमुगेण विआयरियं" अहं
HE
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org