________________
पीठिका - भा. ४११
१२७
[मा. ४११) परिसंवा रायदुढे सयं च उवचरति तंतु रायाणं।
अन्नो वा जो पदुट्ठो सलद्धि नीए व तं एवं ॥ चू.दुटुं राया पदुट्ठोहोजा, तंमि पदुढे जा तस्स परिसा सा उवचरियव्वा, ओलग्गा कायव्वा इति वुत्तं भवति। जोवातंरायाणंएगपुरिसोउवसामेहितिसोवासेवियब्बो, उक्सामणलद्धिसंपण्णो वा साहू स तमेव रायाणं उवचरति, “तं" तु प्रद्विष्टराजनमित्यर्थः । अन्नो जो रायवतिरित्तो भड-भोइ आदि जइ पदुट्ठोतं पिसलद्धिओ जोसाहू सो पदुट्ठवं नीएवासे सेवेज्ज ।एवंपदुट्ठनिमित्तं गिहत्येसु वि ममत्तं कुज्जा । पदुढे त्ति गतं । गओ भावपरिग्गहो । गता परिग्गहस्स कप्पिया पडिसेवणा ।।गतो परिग्गहो।इदानि रातीभोयणस्स दप्पिया पडिसेवणा भण्णति[भा, ४१२] राईभत्ते चउविहे, चउरो मासा भवंतनुग्घाया।
आणादिणो य दोसा, आवजण संकणा जाव । घू. चउबिहे त्ति, रातीभत्ते चउबिहे पन्नत्ते तं जहा । दियागहियं दिया भुत्तं- ३, राओ गहियं राओ भुत्तं - ४ । एवं – चउब्विहं राईभोयणं । एतेसु चउसु वि भंगेसु चउरो मासा भवंतनुग्घाता चउगुरुगा इत्यर्थः । एत्य दोहिं वि कालतवेहिं लहुगा पढमभंगे, सेसेसु तीसु कालतवोभएसु गुरुगा। किंचान्यत्-राओ गहभोयणे तित्थयराणं आणादिक्कमो भवति, आणाभंगे य चउगुरुं पच्छित्तं, “आदि" ग्रहणातो अणवत्थमिच्छत्ते जयणति पच्छित्तं च से चउलहुयं । आवजण त्तिरातो गहभोयणेअचक्खुविसएण पाणातिवायंआवञ्जतिजाव-परिग्गहं पिआवजति । संकणा जाव ति राओग्गहभोयणं करेमाणो असंजयेण पाणातिवातादिसु संकिजति, जह मण्णे एस पुरा धम्मदेसणातिसु राओ न भुंजामि त्ति भणिऊण राओ भुंजति, एवं नूणं पाणातिवातमविकरेति, जाव परिग्गहं पि गेण्हई"।
राईभोयणे आय-संजम-विराहणा-दोसदरिसणत्थं भण्णइ[मा.४१३] गहण गवेसण भोयण, निसिरण सव्वत्थ उभयदोसा उ ।
उभयविरुद्धग्गहणं, संचयदोसा अचिंता य ।। चू. गहणे त्ति गहणेसणा, गवेसण त्ति गवेसणेसणा, भोयणे तिघासेसणा, निसिरण त्ति पारिट्टावणिया, सव्वस्थ त्ति सव्वेसु तेसु गहणादिसु दारेसु उभयदोसा भवंति “उभयदोसा" नाम आय-संजमविराहणा दोसा 'तु' सद्दो अवधारणए । राओभयविरुद्धं वा करेज्ज “उभयं" नामदव्वं सरीरंच, दब्बे ताव खीरे अंबिलं गेण्हेजा, सरीरस्सवाअकारगं गेण्हेज्जा । “संचयदोस" त्ति सव्वंमि वा भुत्तवसिढे वा परिवसमाणे जे संणिहीए दोसा ते भवंति, सुत्तत्थाणं अचिंता य ।।
गहणे त्ति अस्य व्याख्या - [भा. ४१४) रइमाइ मच्छि विच्छ य, पिवीलिगा रस य पुप्फ बीयादी।
विसगरकंटगमादी, गरहितविगती य न वि देहे ॥ घू. रातो अंधकारे इमे दोसे न याणति, सच्चित्तरयसा गुंडियं गेण्हति, “आदि" सदाओ ससणिद्धमट्टियादिहत्थेहि वा गेण्हेज्जा, मच्छियाहिं वा मिस्सं गेण्हेज्जा, विच्छिएण वा वतिमिस्सं गेण्हति, मक्कोडियादिहिं वा वतिमिस्सं गेण्हति, रसएहिं वा संसत्तं, पुप्फेहिं वा बलिमादि सच्चित्तं गेण्हेजा, बीएहिं सालिमादीहिं परिघासियं गेण्हेज्जा । विसगरेहिं वा जुत्तं गेण्हेज्जा, अनेगाणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org