________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१
[भा.६] नामण-धोवण-वासण-सिक्खावण-सुकरणाविरोधीणि ।
दव्वाणि जाणि लोए, दव्वायारं वियाणाहि॥ चू. नामनादिपएसु आयारो भण्णइ । तप्पसिद्धिमिच्छंतो य सूरी अनायारं पि पन्नवेति दी(लस्वव्यपदेशवत्। “नामनं" पडुच्च आयारमंतो तिणिसो अनायारमंतो एरंडो । “धोवणं" पडुच्च कुसुंभरागो आयारमंतो, अनायारमन्तो किमिरागो। “वासणा" एकवेल्लुगादीणि आयारमंताणि, वडाअणायारमंतं सक-सालहियादि "सिक्खावणं" पड़च्च आयारमंताणि, वायसगोत्थूभगादिअनायारमंताणि । “सुकरणे" सुवर्णं आयारमंतं घंटालोहमणायारमंतं । “अविरोहं" पडुच्च पयसकराणं आयारो, दहितेल्ला य विरोधे श्रणायारमंता । गुणपर्यायान्द्रवतीति "द्रव्यं" "जाणि"त्ति अनिदिट्टसरूवाणि।
अहवा एताणिचेव “जाणि' भणियाणि।लोक्यत इति “लोकः"-श्यते इत्यर्थः तस्मिन् लोके आधारभूते, “दव्वायारं वियाणाहि", अभिहितानभिहितेषु द्रव्येषु द्रव्याचारो विज्ञातव्य इति ॥गतो दवायारो । इयाणिं भावायारो भण्णइ । सो य पंचविहो इमो-- _[भा.७) नाणे दंसण-चरणे, तवे य विरिये य भावमायारो।
अहह दुवालस, विरियमहानी तुजा तेसिं ॥ चू. नामनिद्देसगं गाहद्धं, पच्छद्धेन एएसिं चेव पभेया गहिया । नाणायारो अट्टविहो, दसणायारो अट्ठविहो, चरित्तायारो अट्टविहो, तवायारो बारसविहो, बीरियायारो छत्तीसविहो। तेय छत्तीसइ भेयाएएचेव नाणादिमेलिया भवंति।वीरियमिति वीरियायारो गहिओ। "अहानी" असीयनं जं तेसिं नाणायाराईणं स एव वीरियायारो भवइ ॥ ७॥ जो य सो नाणायारो, सो अट्ठविहो इमो[भा.८] काले विनये बहुमाने, उवधाने तहा अनिण्हवणे ।
__वंजणअस्थतदुभए, अट्ठविधो नानामायारो ।। चू. कालेति दारं ।। तस्स इमा वक्खा[भा. ९] जंजंमि होइ काले, आयरियव्वं स कालमायारो।
वतिरित्तो त अकालो, लहगाउ अकालकारिस्स। चू.जमिति अनिदिटुंसुयंधेप्पइ ।जंमिकाले आधारभूतेहोति भवतीत्यर्थः । आयरियव्वं, नाम पढिअव्वं सोयव्यं वा जहा-सुत्तपोरिसीए सुत्तं कायव्वं, अत्थपोरुसीए अत्यो।
अहवा कालियं काल एव न उग्घाड-पोरुसिए । उक्कालियं सव्वासु पोरुसीसु कालवेलं मोत्तुं। स इति निद्देसे । अओ स एव कालो कलायारोभवति। वइरित्तो नाम जहाभिहियकालाओ अन्नो अकालो भवति, जहा सुत्तं बितियाए अत्थं पढमाए पोरुसिए वा सज्झाए वा असल्झायं वा । तु सद्दो कारणावेक्खी। कारणं पप्प विवच्चासो वि कज्जति । अतो तंमि अकाले दप्पेण पढंतस्स सुणेतस्स वा पच्छित्तं भवति ।
__ तं च इमं - लहुयाई उ अकालकारिस्स सुत्ते अत्थे य । तु सद्दो केतिमतविसेसावेक्खी तं च उवरिभणीहिति । इयाणिं चोदगो भणति[भा. १०] को आउरस्स कालो, मइलंबरधोवणे व्व को कालो ।
जदि मोक्खहेउ नाणं, को कालो तस्सऽकालो वा ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org