________________
निशीथ - छेदसूत्रम् - ३-१९ / १३४६
- जति वसहिस्स बाहिं कालगाहिस्स ठागो नऽत्थि ताहे अंतो छन्ने उद्धट्ठितो गेण्हति, अह उद्धाट्ठियस्स वि अंतो ठाओ नत्थि, ताहे अंतो छन्ने चेव निविट्टो गेण्हति । बाहिं ठितो य एक्की पडियरत्ति, वासबिंदूसु पडंतीसु नियमा अंतो ठिओ गिण्हइ, तत्थ वि उद्घट्ठिओ निसण्णो वा, नवरं - पडियरगो वि चेव टिओ पडियरइ । एस पाभाइए गच्छुवग्गहट्ठा अववायविही, सेसा काला ठागासति न घेत्तव्वा आइण्णओ वा जाणियव्वं ॥
३१६
कस्स कालस्स के दिसं अभिमुहेहिं पुव्वं ठायव्वमिति भण्णति[ भा. ६१५१] पादोसिय अड्डरते, उत्तरदिसि पुव्वपेहए कालं । वेरत्तियम्मि भयणा, पुव्वदिसा पच्छिमे काले ॥
- पादोसिए अद्धरत्तिए नियमा उत्तरमुहो ठाति, वेरत्तिए भयणि त्ति इच्छा, उत्तरमुहो पुव्वमहो वा, पाभातिए पुव्वं - नियमा पुव्वमुहो । इदानिं कालग्गहणं पमाणं भण्णति[भा. ६१५२] कालचक्क उक्कोसएण जहन्नेण तिगं तु बोधव्वं । बितियपदम्मि दुगं तु, मातिट्ठाणा विमुक्काणं ॥
- उस्सग्गे उक्कोसेण चउरो काला घेप्पंति, उत्सग्गे चेव - जहन्नेण तिगं भण्णति । “बितियपदं" ति- अववादो, तेन कालदुगं भवति, अमायाविनः कारणे अगृण्हानस्येत्यर्थः । अहवा उक्कोसेण चक्कं भण्णति । अहवा - जहन्ने हाणिपदे तिगं भवति, एक्कम्पि अगहिते इत्यर्थः । बितिए हानिपदे दुगं भवति, द्वयोरग्रहणादित्यर्थः । एवं अमायाविणो तिन्नि वा अगेव्हंतरस एको भवति । अहवा - मायाविमुक्तस्य कारणे एकमपि कालं अ गृण्हतः न दोषः, प्रायश्चित्तं वा न भवति ॥ कहं पुण कालचउक्कं ?, , उच्यते[भा. ६१५३]
फिडितम्मि अद्धरत्ते, कालं घेत्तुं सुवंति जागरिता । ताहे गुरू गुणंती, चउत्थो सव्वे गुरू सुवति ॥
चू- पादोसियं कालं घेत्तुं पोरिसिं काउं पुण्णपोरिसीए सुत्तपाढी सुवंति, अत्यचिंतगा उक्कालियपाढिणो य जागरंति जाव अड्ढरत्तो । ततो फिडिए अड्डरते कालं घेत्तुं ते जागरिता सुवंति, ताहे गुरू उट्ठित्ता गुणति जाव चरिमो जामो पत्तो । चरिमे जामे सव्वे उट्ठित्ता वेरत्तियं घेत्तुं सज्झायं करेति ताहे गुरू सुवंति । पत्ते पाभातिते काले जो पभातियकालं घेच्छिहिति सो कालस्स पडिक्कमिउ पाभाइयकालं गेण्हइ, सेसा कालवेलाए कालस्स पडिक्कमंति, तओ आवस्सयं करेंति । एवं चउरो काला भवंति ॥ तिन्नि कहं ?, उच्यते - पाभातिते अगहिते सेसा तिन्नि भवे । अहवा[ भा. ६१५४ ] गहितम्मि अद्धरत्ते, वेरत्तिय अगहिते भवे तिन्नि । वेरत्तिय अद्धरत्ते, अतिउवओगा भवे दुन्नि ||
चू- वेरत्तिए अग्गहिए सेसेसु गहितेसु तिन्नि, अड्डरत्तिए वा अगहिते तिन्नि, पादोसिए वा अग्गहिते तिन्नि । दोन्नि कहं ?, उच्यते । पादोसियअड्डरत्तिएसु गहिएसु सेसेसु अगहिएसु दोन्नि भवे | अहवा - पादोसिए वेरत्तिए य गहिते दोन्नि । अहवा - पादोसितपभातितेसु गहिएसु सेसेसु अगहिए दोन्नि, एस कप्पो विकप्पे । पादोसिएण चेव अनुवहतेण उवओगतो सुपडिग्गिएण सव्वकाले पढंति न दोसो । अहवा - अड्ढरत्तियवेरत्तियगहिते दोन्नि । अधवाअढरत्तियपभातिएसु गहितेसु दोन्नि । अहवा वेरत्तियपभातिए दोन्नि । जया एक्को ततो
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
-
-