________________
११२
अदिन्नादानस्स कप्पिया पडिसेवणागता । गतं अदिन्नादाणं ।।
इदानं मेहुणं भणति -- तस्स दुविहा पडिसेवणा-दप्पिया कप्पिया य । तत्थ दप्पियं ताव
भणामि
[ भा. ३५२]
निशीथ-छेदसूत्रम् - १
मेहुणं पि यतिविधं दिव्वं माणुस्सयं तिरिच्छं च । दवे खेत्ते काले भावंमि य होति कोहादी ॥
चू. मेहुणं जुम्मं, तस्स भावो मेहुण्णं, “मिहुं" वा रहस्सं, तम्मि उप्पन्नं मेहुणं, अवि सद्दो एवकारार्थे च सद्दी पायपूरणे, मेहुण्णमवि च त्रिविधेत्यर्थः । तिविह तति तिविधभेदं भण्णति, " तिन्नि" त्ति संख्या तिन्नि भेदा तिविहं । के ते तिन्नि भेया ? भण्णति - दिव्वं माणुस्सं तेरिच्छं च । एक्केकं पुण चउभेदं "दव्वे" पच्छद्धं । च सद्दो मसुच्चये । होति भवति । “आदि" सद्दातो माणमायालोभा घेप्पंति । दव्वे त्ति अस्य व्याख्या
[भा. ३५३]
रूवे रूचसहगते, दव्वे खेत्ते य जम्मि खेत्तंमि । दुविधं छिन्नमछिन्नं, जहियं वा जच्चिरं कालं ॥
चू. अनाभरणा इत्थी रूवं भण्णति । रूवसहियं पुण तदेवाभरणसहियं । अहवा अचेयणं इत्थीसरीरं रूवं भण्णति, तदेव सच्चेयणं रूवसहगतं भण्णति । दव्वे त्ति दव्वमेहुणे एतं वक्खाणं भण्णति । खेत्ते यत्ति दारं गहितं । जंमि खेत्तंमि व्याख्या - जंमि खेत्तंमि मेहुणं सेविजति वणिज्जति वा तं खेत्तमेहुणं । कालेति अस्य व्याख्या । “दुविधं" पच्छद्धं । कालओ जं मेहुणं तं दुविहं-छिष्णं अछिण्णं च । छिण्णं दिवसवेलाहिं वाराहिं वा, अच्छिण्णं अपरिमित्तं । जंमि वा काले मेहुणं सेविजति, जावतितं वा कालं मेहुणं सेविज्जति, जहियं वा वणणिज्जति तं कालमेहुणं भण्णति ॥ रूवे रूवसहगए त्ति अस्य व्याख्या
[ भा. ३५४] जीवरहिओ उ देहो, पडिमाओ भूसणेहिं वा विजुत्ते । रूवमिह सहगतं पुण, जीवजुयं भूसणेहिं वा ।।
चू. भावम्मिय होइ कोहाइ त्ति अस्य व्याख्या
[भा. ३५५] कोहादी मच्छरता, अभिमान पदोसऽ किच्च पडिणीए । तच्चणिगि अमणुस्से, रूय घण उवसग्ग कप्पट्टी ॥
चू. कोहादिग्गहणाओ भावदारं सूचितं । मच्छरत्ति कोहेण मेहुणं सेवति । अभिमानो माणो भण्णति, पदोसो त्ति माणेगट्ठितं, तेन पदोसेण, किञ्च्चंति अकिञ्च्चपडिसेवणं करेति, मायालोभा दट्ठव्वा | अहवा किच्चं करणीयं, रागकिच्चमिति यावत्, एस माया घेप्पति । पडिनीयग्गहणातो लोभो घेप्पति, मोक्षप्रत्यनीकत्वात् प्रत्यनीकः, सेज्जायरघूअपच्चणीगोवलक्खणाओ वा पञ्चणीगो लोभो भण्णति । तच्चणिगि रत्तपडा, सा कोवे उदाहरण भविस्सति । अमणुस्से त्ति नपुंसगं, एवं माने उदाहरणं भविस्सति । रूये त्ति रोगे, सा कोवे उदाहरण भविस्सति । अमणुस्से त्ति नपुंसगं, एयं माणे उदाहरणं भविस्सति । रूयेत्ति रोगे, एयं मायाए उदाहरणं भविस्सति । घणे त्ति घणविगईओ, उवस्गेगति उवसग्ग एव कप्पट्ठी सेजायरघूआ, खविलचेल्लगी लोभा सेज्जातरकप्पट्ठीए उवसग्गं करोतीत्यर्थः ।। एसेवत्थो किंचि विसेसिओ भण्णति
[ भा. ३५६ ] कोहाति समभिभूओ, जो तु अबंभं निसेवति मणुस्सो ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org