________________
१३६
निशीथ-छेदसूत्रम् -३-१६/१०५९ धू-चारणियाए कज्जमाणीए अदिदिटेहिं अदिठ्ठपदातो जं दिट्ठपदं तं चरिमपदं भण्णति, ततो चरिमपदातो सका भोतिंगादिपदेहिं विभासाए जाव चरिमंपारंचियं च पावति । स्यान्मतिः "अथ दृष्टं कथं संका?, ननुनि शंकितमेव । उच्यते - दूरेण गच्छतो दिलु वि अविभाविते संका, अहवा-आसन्नतोविईसि अद्धऽछिनिरिक्खणेण संका भति। अहवा- “चरिमपदे चरिमपदं" भण्णति । असन्निहितपदातो सन्निहितपदं चरिमपदं ति । तत्थ सन्निहिया पडिमा खित्तमादी करेज्जा, परितावणमादिपदेहिं चरिमं पावेजा। अहवन चरिमारोवण तितृतीयः प्रकारः-जहन्ने चरिमं मूलं, मज्झिमे चरिमं अणवट्ठो, उक्कोसे चरिमं पारंचियं । ततो एकेकतातो चरिमपदातो संकादिपदेहिं चरिमं पारंचियं पावइ॥
"तं पिय आणादिनिप्फन्नं" ति अस्य व्याख्या[भा.५१३५] अहवा आणादिविराधनाओ एक्कक्कियाओ चरिमपदं ।
पावति तेन उ नियमा, पच्छित्तधरा अतिपसंगो॥ धू-अहवा-आणाणवत्थमिच्छतविराधनाणंचउण्हंपयाणं विराधनापदंचरिमं, साविराधना दुविहा - आय-संजमेसु । तत्थ एककातो तं चरिमपदं निष्फज्जइ । कहं ?, उच्यते - तस्सामिणा दिढे पंताविए आयाए परितावणादि चरिमं पावति, संजमे भग्गे पुण संठवणे - छक्काय चउसु गाहा । एवंचरिमं पावति । जम्हा पसंगओ बहुविहं भवति तम्हा पसंगरहियं जं चेत आसेवितं तं चेवदायब्बं । ठायमाणस्स ठाणपच्छित्तंचेव, पडिसेवमाणस्स पडिसेवणापछित्तं-नप्रसंगमित्यर्थः। [भा.५१३६] नथि खलुपच्छित्ती, एवं न य दानि कोइ मुंचेज्जा ।
कारि-अकारी समता, एवं सति राग-दोसा य॥ धू- एवं नास्ति कश्चिदप्रायश्चित्ती, न वा कश्चिदसेवमानोऽपि कर्मबन्धान्मुच्यते, जो वि पडिसेवति तस्स वितं, जो विन पडिसेवति तस्स वितं । एवं कारि अकारिसमभावता भवति । एवं प्रायश्चित्तसंभवे सति रान दोससंभवो य भवति ॥ तं पिय आणादिनिफण्णं पुनरप्यस्यैव पदस्य व्याख्या[भा.५१३७] मुरियादी आणाए, अणवत्थ परंपराए थिरकरणं।
मिच्छत्तं संकादी, पसज्जणा जाव चरिमपदं । धू-सव्वमेयं पच्छित्तंआणादिपदेहिं निष्फञ्जति, अवराहपदे पवत्तंतो तित्थकराणाभंगकरेति तत्थ से चउगुरुं, आणाभंगे मुरियदिटुंतो कज्जति। तम्मिचेव काले अणवस्थपदे वकृति तत्थ से। अणवत्थतो य परंपरेणं संजमवोच्छेदो भवति । तम्मिचेव काले देसेण मिच्छत्तमासेवति, परस्स वा मिच्छत्तं जनेति, थिरंवा करेति, तत्थ से अवराहपदे पुण वस॒तो विराधनापदं वद्दति चेव तत्थ परस्स संसं जनेति जहेयं मोसं तहऽन्नं पि । अहव संकाभोइगादी पसजणा चउलहुगादी जाव चरिमं पदं पावति ॥ एत्थ चोदक आह[भा.५१३८] अवराहे लहुगतरो, किं नु हुआणाए गुरुतरो दंडो।
आणाए चिय चरणं, तब्मंगे किं न भग्गंतु॥ धू- चोदगो भणति - "अवराहपदे चउलहुँ पच्छित्तं आणाभंगे चउगुरुं दिटुं । एवं कहं भवति, ननु अवराहपदे गुरुतरेण भवियब्वं" ? आयरियो आह - “आणाए चिय" पच्छद्धं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org