________________
१९३
मू०१५५ श्रीयते इति गतिः, धर्म प्रतिष्ठा-संसारगपितत्प्राणिवर्गस्याधारः,धर्मेण सुचरितेन-सुष्टु सेवितेन चशब्दादनुमोदनेन साहाय्यदानादिना गम्यते अवश्यंप्राप्यतेअजरामरंस्थान-मोक्षलक्षणमित्यर्थः देवकुमारवत् ॥ मू. (१५६) पीइकरो वनकरो भासकरो जसकरोय अभयकरो।
निव्वुइकरो य सययं परित्तबिइजओ धम्मो॥ वृ. प्रीतिकरः-परमप्रीत्युत्पादकः वर्णकरः-एकदिगव्यापिकीर्तिकरः यद्वा वपुषि गौरत्वादिवर्णकरः यद्वा शुद्धाक्षरात्मकज्ञानकरः भाकरः कान्तिकरः यद्वा भाषाकरः- वचन पटुत्वमाधुर्यादिगुणकर इत्यर्थः, यशःकरः-सर्वदिग्वयापिकीर्तिकरः, चशब्दालाघा-शब्दकरः, तत्र श्लाघा-तत्स्थान एवसाधुवादः शब्दः-अधदिग्व्यापीति, अभयकरो निर्भयकरः निर्वृत्तिकरः -सर्वकर्मक्षयकरः ‘पारितबि इज०'त्ति परत्रद्वितीयः, जीवानां परलोके द्वितीय इत्यर्थः ।। मू. (१५७) अमरवरेसु अणोवमस्वं भोगोवभोगरिद्धी य।
वित्राणनाणमेव य लब्भइ सुकएण धम्मेण ॥ वृ. 'अमरवर०' अमरवरेषु-०महामहर्धिकदेवेषु-अनुपमरूपंभोगोपभोगऋद्धयश्चविज्ञानं ज्ञानमेव च लभ्यते सुकृतेनधर्मेण प्रदेशिराजमेघकुमार ध्नयानगारानन्दादीनामिव, तत्र भोगाःगन्धरसस्पर्शा, यद्वा सकृद् भोज्या अन्नादयः उपभोगाः-शब्दरूपविषयाः यद्वा सक्रद भोगाः पुनः पुनः उपभोगाः ते च वस्त्रपात्रादयः ऋद्धयो देवदेव्यादिपरिवारभूताः, विज्ञानं अनेकप्रकाररूपादिकरणं, ज्ञान-मतिश्रुता-वधिरूपं, यद्वा देवेषु रूपादयः प्राप्यन्ते, इह च 'विन्नाणत्ति केवलज्ञानं 'नाणं ति ज्ञानचतुष्कं त्रिकं द्विकं चेति॥ मू. (१५८) देविंदचक्रवट्टितणाइ रजाई इच्छया भोगा।
एयाइं धम्मलाभा फलाइं जंचावि निव्वाणं ।। वृ. 'देविंद०' देवेन्द्रचक्रवर्तित्वानि राज्यानि गजाश्वरथपदातिभाण्डागारकोष्ठागारवप्रलक्षणानि, यद्वा स्वाम्य १ मात्य २ जनपद ३ दुर्ग ४ बल ५ शस्त्र ६ मित्राणीति ७, इप्सिता भोगाः, एतानि धर्मलाभात् फलानि भवन्ति, यच्चापि निर्वाणमिति ॥अथात्रोक्तं निरुपयतिमू. (१५९) आहारो १ उच्छासो २ संधि ३ सिराओ य ४ रोमकूवाई ५/
पित्तं ६ रुहिरं७सुक्क ८ गणियं गणियप्पहाणेहिं॥ वृ. 'आहारो०' अत्र-प्रकीर्णके जीवानां गर्भे आहारस्वरूपं १ गर्भे उच्छ्वासपरिमाणं २ शरीरे सन्धिस्वरूपं ३ शरीरे शिराप्रमाणं ४ वपुषि रोमकूपानि ५ पित्तं ६ रुधिरं ७ शुक्र ८ चशब्दान्मुहूर्तादिकमेतत्पूर्वोक्तं गणितं-सङ्ख्यिा प्रमाणतो निरूपितं, कैः? -- गणितप्रधानैःतीर्थकरगणधरादिभिः॥ • मू. (१६०) एवं सोउं सरीरस्स वासाणं गणियप्पागडमहत्यं ।
मुक्खपउमस्स ईहह सम्मत्तसहस्सपत्तस्स ।। वृ. 'एयंसोउं० एतत्पूर्वोक्तं श्रुत्वा-आकर्ण्य शरीरस्य तथा वर्षाणां गणितंप्रकटं श्रुत्वा, किंभूतं? -महान् अर्थो-ज्ञानवैराग्यादिको यस्मात् स महार्थस्तत्यूयं मोक्षपद्ममीहत-वाञ्छत, [14] 13
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org