Page Text
________________
दक्षस्कारः-२
१२१
गोयमा ! नो इणढे समझे, ववगयवेराणुबंधा णं ते मणुआ पदत्ता।
अस्थिणंभंते! भरहे वासेदुभूआणि वा कुलरोगाइ वा गाम० मंडल० पोट्ट० सीसवंअणाइ या कण्णोट्टअच्छिणहदंतवंअणाइ वा कासाइ वा सासाइ वा सोसाइ वा दाहाइ वा अरिसाइ वा अजीरगाइ वादओदराइसापंडुरोगाइ वा भगंदराइ वा एमाहिआइवावेआहिआइवातेआहिआइ बा कउत्थाहिआइवाइंदग्गहाइवा धनुग्ग० खंदग्ग० कुमारग जक्खग्ग० भूअप० मच्छसूलाइ वा हिअयसलाइ वा पोट्ट० कुच्छि० जोणिसूलाइ वा गाममारीइ वा जाव सण्णिवेसमारीइ वा पाणिस्खया जणखया कुलक्खया वसणब्भूअमणारिआ?, गो० ! नो इणढे समडे, धवगयरोगायंका गं ते मणुआ।
वृ 'अस्थि पमित्यादि, अस्तीत्यस्य त्यादिप्रतिरूपकाव्ययस्य वचनत्रयसशरूपत्वेन सन्तीति व्याख्येयं, सन्ति भदन्त ! यस्यांसमायां भरतवर्षे गेहानि वा प्रतीतानि गेहेषु आयतनानि धा-उपभोगार्धमागमनानित उत्तरसूत्रं तु प्राग्वत, एतेन तदा मनुष्यादिप्रयोगजन्यगृहाभावस्तत एवतेषामुपभोगार्थं तत्रापतनाभावश्चोक्त इति ।। ___'अस्थिणं भंते ! तीसे' इत्यादि, उक्तवक्ष्यमाणेषु एषु, युग्मिसूत्रेषु प्रश्नोत्तरालापकयोक्यिोर्योजना प्राग्वत, नवरं ग्रामा वृत्यावृताः कराणां गम्या वा यावत्करणानगरादिपरिग्रहः, तत्र नगराणि चतुर्गोपुरोद्भासीनि न विद्यते करो येषु तानि नकराणि वा-कररहितानि, नखादननिपातनाद्रूपसिद्धि, निगमाः प्रभूतवणिग्वर्गावासाः,प्रांसुप्राकारनिबद्धानिक्वचित्रद्यद्रिवेष्टितानि वा खेटानि, क्षुल्लकप्राकारवेषिटातनि जलस्थलपथयक्तानि रत्नयोनिभूतानि बा, सिन्धुवेलावलयितानि द्रोणमुखानि, आकराः-हिरण्याकरादयः, आश्रमाः-तापसाश्रयाः, सम्बाधाःशैलश्र गस्थायिनो निवासाःयात्रामागतप्रभूतजननिवेशावा, राजधान्यो यत्र नगरेपत्तने अन्यत्र वा स्वयं राजा वसति, सनिवेशा-यत्र सार्थकटकादेरावासा भवन्ति ?
अत्रोत्तरं-नायमर्थः समर्थः, अत्रार्थे विशेषणद्वारा हेतुमाह-यथेप्सितं-इच्छाभनतिक्रम्य काम-अपर्थं गामिनो-गमनशीलास्ते मनुजाः, अत्रात्यर्थकथनेन तेषां सर्वदापि स्वातन्द्रयमुक्तं, ग्रामनगरादिव्यवस्थायां तु नियताश्रयत्वेन तेषामिच्छानिरोधः स्यात्, जीवाभिगमे तु जहेच्छिअकामगाभिणो' इत्यस्य स्थाने 'जं लेच्छिअकामगामिणो' इति पाठः, तत्रायमर्थः-यद्यस्मालेप्सितकामगामिनः न इच्छितं-इच्छाविषयोकृतं नेच्छितं, नायं नञ् किन्तु नशब्द इत्यनादेशाभावः,यथा 'नके वेषस्य पर्याया' इत्यत्र, नेच्छितं-इच्छायाअविष्यीकृतं काम-स्वेच्छया गच्छन्तीत्येवंशीला नेच्छितकामगामिनस्ते मनुजा इति, यद्यपि गृहसूत्रेणैवार्थापत्या ग्रामाद्यभावः सूचितस्तथाप्यधुत्पनदिनेयजनव्युत्पत्यर्थमेतत्सूत्रोपन्यासः।
'अस्थि णमित्यादि, अनासि-खड्गः यमुपजीच्य जनः सुखवृत्तिको भवति यता साहचर्यलक्षणया असिशब्देन अत्रअस्युपलक्षिताः पुरुषागृह्यन्ते, एवमग्रेतनविशेषणेष्वपि यथायोगं ज्ञेयं, मषी यदुपजीवनेन लेखककला, कृषि-कर्षणं वणिक्-पण्यावः पणितं-क्रयाणकं वाणिज्यंसत्यागृतमर्पणग्रहणादिषु न्यूनाधिकाद्यर्पणमित्यर्थ ?, नायमर्धः समर्थः, यतस्ते व्यपगतानि असिमषीकृषिवणिवपणितवाणिज्यानि येभ्यस्ते तथा मनुजाः प्राप्ता इति । 'अस्थि णमित्यादि, हिरण्य-रूप्यमघटितसुवर्णं वा सुवर्ण-घदितं कांस्य प्रतीतं दूश्वं
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003352 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 18 Jamboodwippragnapati UpangSutra 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 564 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 18, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 13 MB |