________________
२६२
सूर्यप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रम् १५/-/११२ ताजताणंचंदंगतिसमावण्णं अभीयीनक्खत्तेणंगतिसमावण्णे पुरच्छिमाते भागाते समासादेति, पुरच्छिमातेभागातेसमासादित्ता नवमुहत्ते सत्तावीसंच सत्तहिभागे मुहत्तस्स चंदेएण सद्धिंजोएति, जोअंजोएत्ता जोयं अनुपरियट्टति, जोर ता विप्पजहाति विगतेजोईयावि भवति ।
ता जता णं चंदं गतिसमावण्णं सवणे नक्खत्ते गतिसमावण्णे पुरच्छमिमाति भागादे समासादेति, पुरच्छिमाते भागाते समासादेत्ता तीसं मुहुत्ते चंदेण सद्धिं जोअंजोएति २ जोयं अणुपरियति जो०२त्ता विष्पजहति विगतजोई यावि भवइ, एवं एएणं अभिलावेणं नेतव्यं, पन्नरसमुहुत्ताइतीसतिमुत्ताईपणयालीसमुहुत्ताइंभाणित जाव उत्तरासाढा । ता जताणं चंदं गतिसमावण्णं गहे गतिसमावण्णे पुरच्छिमाते भागाते समासादेति पुर०२ ता चंदेणं सद्धिं जोगं गँजति २ ता जोगं अणुपरियति २ ता विप्पजहति विगतजोई यावि भवति।
ता जया णं सूरं गतिसमावण्णं अभीयीनक्खत्ते गतिसमावन्ने पुरच्छिमाते भागाते समासादेति, पुर०२त्ता चत्तारि अहोरत्ते छच्चमुहुत्ते सूरेणंसद्धिंजोयंजोएतिर जोयं अनुपरियति २त्ता विजेति विगतजोगी यावि भवति । एवं अहोरत्ता छ एकवीसं मुहत्ता य तेरस अहोरत्ता बारसमुहत्ताय वीसं अहोरत्ता तिन्नि मुहत्ताय सव्वे भणितव्वा जाव जताणं सूरंगतिसमावण्णं उत्तरासादानक्खत्ते गतिसमावण्णे गतिसमावण्णे पुरच्छिमाते भागाते समासादेति, पु०२त्ता पीसं अहोरत्ते तिन्नि यमुहत्ते सूरेण सद्धिं जोयं जोएति जो०२त्ता जोयं अणुपरियति जो०२ त्ता विजेति विजहति विप्पजहति विगत जोगी यावि भवति, ता जता णं सूरं गतिसमावण्णं नक्खत्ते (गहे) गतसमावण्णे पुरछिमाते भागाते समासादेति, पु०२ त्ता सूरेण सद्धिं जोयं गँजति २ ता जोयं अणुपरियति २ ता जाव विजेति विगतजगी यावि भवति।
वृ. "ता जया ण मित्यादि, ता इति पूर्ववत्, यदा णमिति वाक्यालङ्क्तरे चन्द्रं गतिसमापन्नमपेक्ष्य सूर्यो गतिसमापन्नो विवक्षितोभवति, किमुक्तं भवति?-प्रतिमुहूर्तचन्द्रगतिमपेक्ष्य सूर्यगतिश्चिन्त्यते तदा सूर्यो गतिमात्रया--एकमुहूर्तगतगतिपरिमाणेन कियतो भागान् विशेषयति?,एकेन मुहूर्तेनचन्द्राक्रमितेभ्यो भागेभ्यः कियतोऽधिकतरान् भागान्सूर्य आक्रमतीति भावः, भगवानाह-द्वाषष्टिभागान् विशेषयति, तथाहि-चन्द्र एकेन मुहूर्तेन सप्तदशभागशतान्यष्टषट्यधिकानिगच्छति सूर्योऽष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानिततोभवति द्वाषष्टिभागकृतः परस्परं विशेषः।
'ताजयाण'मित्यादि, ताइतिप्राग्वत्, यदाचन्द्रगतिसमापन्नमपेक्ष्य नक्षत्रंगतिसमापन्नं विवक्षितं भवति तदा नक्षत्रं गतिमात्रया-एकमुहूर्तगतपरिमाणेन कियन्तं विशेषयति?,चन्द्राक्रमितेभ्यो भागेभ्यः कियतो भागानधिकान् आक्रमतीति भावः, भगवानाह-सप्तषष्टिभागान्, नक्षत्रंह्येकेन मुहर्तेनाष्टादशभागशतानि पञ्चत्रिंशदधिकानिगच्छति चन्द्रस्तुसप्तदशभागशतानि अष्टषष्ट्यधिकानि तत उपपद्यते सप्तषष्टिभागकृतो विशेषः, 'ता जया ण'मित्यादि प्रश्नसूत्रं प्राग्वद् भावनीयं, भगवानाह___ 'तापंचे' त्यादि, पञ्चभागाविशेषयति-सूर्याक्रान्तभागेभ्यो नक्षत्राक्रन्तभागानांपञ्चभिरधिकत्वात्, तथाहि-सर्य एकेन मुहूर्तेनाष्टादशभागशतानि त्रिंशदधिकानि गच्छति नक्षत्रमष्टादश भागशतानि पञ्चत्रिंशदधिकानि ततो भवति परस्परं पञ्चभागकृतो विशेषः, ताजयाणमित्यादि, ताइति पूर्ववत्, यदाणमिति वाक्यालक्तरे चन्द्रं गतिसमापन्नमपेक्ष्याभिजिनक्षत्रं गतिसमापन्नं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org