________________
प्रज्ञापनाउपागसूत्र-१-२/-/-/२००
वृ. साम्प्रतं नरकावाससंख्याप्रतिपादनाय संग्रहणीगाथाभाह-'तीसा य' इत्यादि, गतार्था
म. (२०१) कहि णं भंते ! पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं पज्जत्तापजत्ताणं ठाणा प०?, गोयमा ! उडलोए तदेकदेसभाए अहोलोए तदेकदेसभाए तिरियलोए अगडेसु तलायेसु नदीसु दहेसु वावीसु पुक्खरिणीसु दीहियासु गुंजालियासु सरे सु सरपंतियासु सरसरपंतियासु बिलेसु बिलपंतियासु उज्झरेसुनिजरेसुचिल्ललेसु पल्ललेसु वप्पिणेसु दीवेसु समुद्देसुसब्बेसुचेव जलासएसु जलठाणेसु एत्थ णं पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं पजत्तापजत्ताणं ठाणा प०, उववाएणं लोयस्स असंखेजइभागे, समुग्घाएणं सव्वलोयस्स असंखे० सहाणेणं सब्बलोयस्स असंखे० ।
वृ. तिर्यक्पञ्चेन्द्रियसूत्रं प्राग्वत, नवरमूवलोके तदेकदेशे-तिर्यक्पञ्चेन्द्रिया मत्स्यादयो मन्दराद्रिवाप्यादिषु, अधोलोके तदेकदेशे-अधोलौकिकग्रामादिष्वित्यर्थः ।
मू. (२०२) कहि णं भंते ! मणुस्साणं पञ्जत्तापजत्ताणं ठाणा प०?, गोयमा ! अंतो मणुस्सखेतेपणयालीसाएजोयणसयसहस्सेसुअवाइजेसुदीक्समुद्देसु पन्नरससुकम्मभूमीसुतीसाए अकम्मभूमीसु छप्पनाए अंतरदीवेसु एत्थ णं मणुस्साणं पजत्तापजत्ताणं ठाणा प०, उववाएणं लोयस्स असंखेजइभागे, समुग्धाएणं सव्वलोए, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेजइभागे।
वृ. मनुष्यसूत्रमपि सुगम, नवरं 'समुग्घाएणं सव्वलोए' इति केवलिसमुद्घातमधिकृत्य सम्प्रति भवनपतिस्थानप्रतिपादनार्थमाह-.
मू (२०३) कहि णं भंते ! भवणवासीणं देवाणं पञ्जत्तापजत्ताणं ठाणा प०?, कहिणं भंतो! भवणवासी देवा परिवसंति?, गोयमा! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए असीउत्तरजोयणसयसहस्सबाहल्लाए उवरि एगंजोयणसहस्सं ओगाहित्ता हेट्ठा वेगंजोयणसहस्सं वञ्जित्ता मझे अट्ठहुत्तरे जोयणसयसहस्से एत्थ णं भवणवासीणं देवाणं सत्त भवणकोडीओ यावत्तरि भवणावाससयसहस्सा भवंतीति मक्खायं, ते णं भवणा बाहिं वट्टा अंतो चउरंसा अहे पुक्खरकत्रियासंठाणसंठिया उक्किनंतरविउलगंभीरखातफलिहा पागारद्यालयकवाडतोरणपडिदुवारदेसभागाजंतसयग्धिमुसंदिरियारिया अउज्झा सदाजया सदागुत्ता अडयालकोटगरइया अडयालकयवणमाला खेमा सिवा किंकरामरदंडोवरखिया लाउल्लोइयमहिया गोसीससरसरत्तचंदनददरदिन्नपंचंगुलितला उवचियचंदनकलसा चंदनघडसुकयतोरणपडिदुवारदेसभागा आसत्तोसत्तविउलवट्ठवग्धारियमल्लदामकलावा पंचवत्रसरससुरभिमुक्कपुफ्पुंजोवयारकलिया
-कालागुरुपवरकुंदुरुक्कतुरुक्कधूवमधमधंतगंधुद्धयाभिरामासुगंधवरगंधियागंधवष्टिभूया अच्छरगणसंघसंविगित्रा दिव्वतुडियसद्दसंपणातिया सव्वरयणामया अच्छा सण्हा लण्हा घट्टा मट्ठा नीरया निम्मला निप्पंका निक्कंकडच्छाया सप्पहा ससिरिया समिरिया सउज्जोया पासादीया दरिसणिजाअभिरुवा पडिलवा, एत्यणंभवणवासिदेवाणं पञ्जत्तापजत्ताणं ठाणापं०, उववाएणं लोयस्स असंखेज्जइभगे, समुग्घाएणं लोयस्स असंखेजइभागे, सहाणेणं लोयस्स असंखेजइभागे, तत्थ णं बहवे भवणवासी देवा परिवसंति, तं०--
वृ.'कहिणंभंते! भवणवासीणं देवाणं' इत्यादि, 'असीउत्तरजोयणसयसहस्सबाहल्लाए' इति अशीत्युत्तरं-अशीतिसहनाधिकयोजनशतसहनंबाहल्यं यस्याःसा तथा तस्याः “सत्तभवणकोडीओबावत्तरिभवणावाससयसहस्सा भवन्तीतिमक्खाय' इति असुरकुमाराणां हिचतुःषष्टिशत
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org