________________
पदं-२, उद्देशकः-, द्वार
कहिणंभंते! अपजत्तबादरवाउकाइयाणंठाणाप०?, गोयमा जत्येवबादरवाउकाइयाणं पजत्तगाणं ठाणा तत्थेव बादरवाउकाइयाणं अपञ्जतगाणं ठाणा प०, उववाएणं सव्वलोए समुग्याएणं सव्वलोए, सट्टाणेणं लोयस्स असंखेज्जेसु भागेसु।
कहिणं भंते ! सुहुमावाउकाइयाणं पज्जत्तगाणं अपजत्तगाणं ठाणा प०?, गोयमा ! सुहुमवाउकाइया जे पञ्जत्तगा जे य अपजत्तगा ते सव्वे एगविहा अविसेसा अनाणत्ता सब्बलोयपरियावन्नगा प० समणाउसो ! । कहि णं भंते ! बादरवणस्सइकाइयाणं पञ्जतगाणं ठाणा प०?, गो० सहाणेणं सत्तसुघनोदहिसुसत्तसुधनोदहिवलयेसुअहोलए पायालेसुभवणेसु भवणपत्थडेसु, उद्दलोए कप्पेसु विमाणेसु विमाणावलियासुविमाणपत्थडेसु, तिरियलोएअगडेसु तडागेसुनदीसुदहेसुबावीसुपुक्खरिणनीसुदीहियासुगुंजालियासुसरेसुसरपंतियासु सरसरपंतियासु विलेसु बिलपंतियासु उज्झरेसु निझरेसु चिल्ललेसु पल्ललेसु वप्पिणेसु दीवेसु समुद्देसु सव्वेसुचेव जलासएसुजलठाणेसु, एत्थणंबादरवणस्सइकाइयाणपजत्तगाणंठाणा प०, उववाएणंसब्बलोए समुग्घाएणं सव्वलोए सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेजइभागे।
कहि णं भंते ! बादरवणस्सइकाइयाणं अपनत्तगाणं ठाणा प०?, गोयमा ! जत्थेव बादरणस्सइकाइयाणं पजत्तगाणं ठाणातत्येव बादरवणस्सइकाइयाणं अपजत्तगाणं ठाणा प०, उववाणं सव्वलोए समुग्घाएणं सव्वलोए सहाणेणं लोयस्स असंखेजइभागे।
कहिणं भंते ! सुहुमवणस्सइकाइयाणं पजत्तगाणं अपज्जत्तगाण य ठाणा प०? गोयमा ! सुहुमवणस्सइकाइया जे य पञ्चत्तगाजे य अपनत्तगा ते सव्वे एगविहा अविसेसा अनाणता सबलीयपरियावनगा प० समणाउसो! ।। __वृ. एवं बादरवायुकायिकवनस्पतिकायिकसूत्राण्यपि प्रत्येकं त्रीणि त्रीणि भावनीयानि, नवरं बादरपर्याप्तवायुकायिकसूत्रे भवनच्छिद्राणि-भवनानामवकाशान्तराणि भवननिष्कुटाघवाक्षादिकल्पाः केचन भवनप्रदेशाः नरकच्छिद्राणि नरकनिष्कुटा-गवाक्षादिकल्पा नरकावासप्रदेशाः, एवं विमानच्छिद्राणि विमाननिष्तुटाश्च प्रतिपत्तव्याः, 'उववाएणं लोगस्स असंखेज्जेसु भागेसु' इत्यादि, वायवोहि पर्याप्ताअतिबहवः, यतोयत्र सुषिरंतत्र वायुः, सुषिरबहुलश्च लोक इति त्रिष्वप्युपपातादिषु लोकस्यासंख्येयेषु भागेष्वित्युक्त।
अपर्याप्तबादरवायुकायिकसूत्रे 'उववाएणं समुग्घाएणं य सव्वलोए' इति, इह देवनारकवर्जेभ्यः शेषकायेभ्यः सर्वेभ्यो बादरापर्याप्तवायुकायेषु समुत्पद्यन्ते, बादरापर्याप्ताश्चापान्तरालगतावपि लभ्यन्ते, बहूनि च स्वस्थानानि बादरपर्याप्तापर्याप्तवायुकायिकानां, ततो व्यवहारनयमतेनाप्युपपातमधिकृत्यसकलसलोकव्यापिता घटते इतिनकाचित्क्षतिः, समुद्घातेन च सकलसलोकव्यापिता सुप्रतीतैव, सर्वेषु सूक्ष्मेषु सर्वत्र च लोके तेषां समुत्पादसंभवात् ।
बादरपर्याप्तवनस्पतिकायिकसूत्रे उववाएणंसव्वलोए' इह पर्याप्तबादरवनस्पतिकायिकानां स्वस्थानं धनोदध्यादि, तत्रबादरनिगोदानां शैवालादीनां संभवात्, सूक्ष्मनिगोदानां भवस्थितिरन्तमुहूर्तं ततस्ते वादरनिगोदेषु पर्याप्तेषु समुत्पद्यमाना बादरनिगोदपर्याप्तायुरनुभवन्तः सुविशुद्धऋजुसूत्रनय-दर्शनाभ्युपगमेन लब्धबादरपर्याप्तवनस्पतिकायिकव्यपदेशा उपपातेन सकलकालं सर्वलोकं व्याप्नुवन्ति, तत उक्तम्-‘उपपातेन सर्वलोके' इति । 'समुग्धाएणं सव्वलोए' इति,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org