________________
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रं-१-१/-1-1१९१ निर्विशमानकानां चायं परिहारः
“परिहारियाण उ तवो जहन्न मज्झो तहेव उक्कोसो।
सीउण्हवासकाले भणिओ धीरेहि पत्तेयं ।। ॥२॥ तत्य जहन्नो गिम्हे चउत्थ छटुंतु होइ मज्झिमओ।
अट्ठमिह उक्कोसो एत्तो सिसिरे पवक्खामि॥ ॥३॥ सिसिरे उ जहन्नाई छट्ठाई दसमचरिमगो होइ।
वासासु अट्टमाई बारसपजंतगो नेओ॥ ॥४॥ पारणगे आयामं पंचसु अगहो दोसुऽभिग्गहो भिक्खे ।
कप्पट्ठिया पइदिणं करेंति एमेव आयामं ।। एवं छम्मासतवं चरिउं परिहारगा अनुचरंति।
अनुचरगे परिहारियपयट्ठिए जाव छम्मासा॥ ॥६॥ कप्पट्टिएवि एवं छम्मसतवं करेइ सेसा उ।
अनुपरिहारिंगभावं वयंति कप्पट्ठियत्तं च ।। एवेसो अट्ठारसमासपमाणो उ वण्णिओ कप्पो ।
संखेवओ विसेसो विसेससुत्ताउ नायव्यो । ॥८॥ कप्पसमत्तीए तयं जिनकप्पं वा उविति गच्छं वा।
पडिवञ्जमाणगा पुन जिनस्सगासे पवनंति॥ ॥९॥ तित्थयरसमीवासेवगस्सपासे वनो उअन्नस्स।
एएसिं जंचरणं परिहारविसुद्धियं तं तु ॥ अथएतेपरिहारविशुद्धिकाः कस्मिन् क्षेत्रेकालेवा भवन्ति?, उच्यते, इह क्षेत्रादिनिरूपणार्थं विंशतिद्वाराणि, तद्यथा--१ क्षेत्रद्वारं २ कलद्वारं ३ चारित्रद्वारं ४ तीर्थद्वारं ५ पर्यायद्वारं ६ आगमद्वारं ७ वेदद्वारं ८ कल्पद्वारं ९ लिङ्गद्वारं १० लेश्याद्वारं ११ ध्यानद्वारं १२ गणद्वारं १३ अभिग्रहद्वारं १४ प्रव्रज्याद्वारं १५ मुण्डापनद्वारं १६ प्रायश्चित्तविधिद्वारं १७ कारणद्वारं १८ निष्प्रतिकर्मताद्वारं १९ भिक्षाध्यारं २० बन्धद्वारम्।तत्र क्षेत्रे द्विधा मार्गणा-जन्मतः सद्भावतश्च, यत्र क्षेत्रेजातस्तत्र जन्मतः मार्गणा, यत्रच कल्पे स्थितो वर्तते तत्र सदभावतः, उक्तंच॥१॥ "खेत्ते दुहेह मग्गण जम्मणओ चेव संतिभावे य।
जम्मणओ जहिं जात संतीभावो य जहि कप्पो ।।" तत्र जन्मतः सद्भावतश्च पञ्चसु भरतेषु पञ्चस्वैरावतेषु, न तु महाविदेहेषु, न चैतेषां संहरणमस्ति, येन जिनकल्पिक इव संहरणतः सर्वासु कर्मभूमिषु वा प्राप्येरन्, उक्तं च
"खेते भरहेरवएसु होति संहरणवजिया नियमा" १।।
कालद्वारे-अवसर्पिण्यां तृतीये चतुर्थे वाऽरके जन्म, सद्भावः पञ्चमेऽपि, उत्सर्पिण्यां द्वितीये तृतीये चतुर्थे वा जन्म, सद्भावः पुनः तृतीये चतुर्थे वा, उक्तंच॥१॥ "ओसप्पिणीए दोसुंजम्मणओ तीसु संतीभावेण ।
उस्सप्पिणि विवरीओ जम्मणओ संतिभावेण ॥"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org