________________
२५३
पदं-३३, उद्देशकः-, द्वार
मू. (५८३) नेरइयाणं भंते ! ओहिस्स किं अंतो० बाहिं०, गो० ! अंतो नो बाहिं, एवं जाव धणियकुमारा, पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गो० ! नो अंतो बाहिं, मणूसाणं पुच्छा, गो० ! अंतोवि बाहिपि, वाणमंतरजोइसियवेमाणियाणं जहा नेरइयाणं।
नेरइयाणं भंते! किंदेसोही सम्वोही?, गो०! देसोहीनो सब्बोही, एवंजाव थणियकुमारा, पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणपुच्छा, गो० ! देसोहीनो सव्योही, मणूसाणंपुच्छा, गो०! देसोहीवि सब्बोहीवि, वाणमंतरजोइसियवेमाणियाणं जहा नेरइयाणं।
नेरइयाणं भंते ! ओहि किं आनुगामिते अनानुगामिते वट्टमाणते हीयमाणए पडिवाई अप्पडिवाई अवट्ठिए अनवट्टिए ?, गो० ! आनुगामिए नो अनानुगामिए नो वद्धमाणते नो हीयमाणए नो पडिवाई अप्पडिवाई अवट्टिए नो अणवट्टिए, एवं जाव थणियकुमाराणं,
पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गो० ! आनुगामितेवि जाव अनवट्टिएवि, एवं मणूसाणवि, वाणमंतरजोतिसियवेमाणियाणं जहा नेरइयाणं
वृतथा नैरयिकभवनपतिव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकाः तथाभवस्वाभाव्यादवधेमध्यवर्त्तिनो न पुनर्बहिः, किमुक्तं भवति?- सर्वतःप्रकाशिखसम्बद्धावधयो भवन्ति, न तु स्पर्द्धकावधयो विच्छिन्नावधयो वा, तिर्यक्पञ्चेन्द्रियास्त्ववधेरन्तन विद्यन्ते, किन्तु बहिः, अत्राप्येष भावार्थः -तिर्यक्पञ्चेन्द्रियास्तथाभवस्वाभाव्यात् स्पर्द्धकावधयो विच्छिन्नापान्तरालसर्वतःप्रकाश्यवधयो वा भवन्ति, स्पर्द्धकाद्यवधयोवेति भावः,देशावधिसविधिचिन्त्यांमनुष्यवर्जाःसर्वेऽपि देशावधयः, मनुष्यास्तु देशावधयोऽपि सर्वावधयोऽपि, परमावधेरपि तेषां सम्भवात्,।
आनुगामिकादिचिन्तायां नैरयिकभवनपति व्यन्तरज्योतिष्कवैमानिका आनुगामिकाप्रतिपात्यवस्थितावधयोनत्यानानुगामिकवर्द्धभा हीयमानप्रतिपात्यनवस्थितावधयस्तथाभवस्वाभाव्यात्, तिर्यक्पढञ्चेन्द्रियमनुष्याणां त्वष्टधाऽवधिरिति ॥
पदं -३३ - समाप्तम्
(पद-३४-प्रविचारणा वृतदेवमुक्तंत्रयस्त्रिंशत्तमंपदं, सम्प्रतिचतुस्त्रिंशत्तममारभ्यते, अस्य चामभिसम्बन्धःइहानन्तरपदेज्ञानपरिणामविशेषोऽवधिरुक्तः,अत्रतुपरिणामसाम्यावेदपरिणामविशेषःप्रवीचारः प्रतिपाद्यते इति, तत्र च सकलवक्तव्यतो पसङ्ग्राहिके इमे द्वे गायेमू. (५८४) अनंतरगयाहारे १, आहारे भोयणाइय २॥
पोग्गला नेव जाणंति ३, अज्झवसाणा ४ य आहिया ।। घृ. 'अनंतरारागाहारे'इत्यादि, प्रथममन्तरामताहारको नैरयिकादिर्वक्तव्यः, तदनन्तरं 'आहारे भोयणाइय' इतिजाहाराभोगता आदिशब्दादाहारनाभोगताच वक्तव्या, यथा 'नेरयिकाणं भंते ! आहारे किं आभोगनिव्वत्तिए अनाभोगनिव्वत्तिए' इत्यादि, तथा 'पोग्गला नेव जाणंति' इति, नैरयिकाआहारतया गृहीतान् पुद्गलान्नैव जानन्तीत्यादिचतुर्विंशतिदण्डकक्रमेण वक्तव्यं, 'अज्झवसाणा य आहिय'त्ति तदनन्तरं नैरयिकादीनां क्रमेणाध्यवसानानि, सूत्रे पुंल्लिङ्गनिर्देशः प्राकृतत्वात्, चः पूर्वापेक्षया समुच्चये, आख्यातानि, ।
मू. (५८५) सम्मत्तस्सा हिमगे ५ तत्तो परियारणा ६ य बोद्धव्वा ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org