Agam Sutra Satik 15 Pragnapana UpangSutra 04

SR No.: 003349
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 664
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 15, & agam_pragyapana
File Size: 14 MB

Page 550

-
पद-२८, उद्देशकः-२, बार-१
२२३ हारए, एवं नेरइए जाव असुरकुमारे जाव माणिए, सिद्धे णं भंते ! किं आहारए अनाहारए?, गो०! नो आहारए अनाहारए,
जीवाणं भंते! किं आहारया अनाहारया? गो० आहारयाविअनाहारयावि, नेरइयाणं! पुच्छा, गो० ! सब्वेवि ताव होजा आहारया १ अहवा आहारगा य अनाहारए य २ अहवा आहारगाय अनाहारगाय३, एवंजाव वेमाणिया, नवरं एगिदिया जहा जीवा,
सिद्धाणं पुच्छा, गो० ! नो आहारगा अनाहारगा
वृ. 'जीवे णं मंते !' इत्यादि प्रश्नसूत्रं सुगम, भगवानाह-गौतमे'त्यादि, गौतम ! स्यात कदाचिदाहारकः कदाचिदनाहारकाः,कथमितिचेत्?,उच्यते, विग्रहगतौकेवलिसमुद्घाते शैलेश्यवस्थायां सिद्धत्वे चानाहारकाः, शेषास्ववस्थास्वाहारकः, उक्तंच॥१॥ “विग्गहगइमावन्ना केवलिणो समोहया अजोगीय।
सिद्धा य अनाहारा सेसा आहारगा जीवा ।।" । तदेवं समामान्यतो जीवचिन्तां कृत्वेदानी नैरयिकादिचतुर्विंशतिदण्डकक्रमेणाहारकानाहारकचिन्तां करोति-'नेरइएणंभंते! किं आहारए' इत्यादि सुगम, तदेवं सामान्यतो जीवपदे नैरयिकादिषु चैकवचनेन आहारकानाहारकत्वचिन्ता कृता, सम्प्रति बहुवचनेनतांचिकीर्षुराह___'जीवाणंभंते!' इत्यादिप्रश्नसूत्रसुगम, भगवानाह-गौतम! आहारका अपिअनाहारका अपि, सदैव बहुवचनविशिष्टा उभयेऽपि लभ्यन्ते इति भावः, तथाहि-विग्रहगतिव्यतिरेकेण शेषकालं सर्वेऽपि संसारिणो जीवा आहारकाः", विग्रहगतिस्तु क्वचित् कदाचित् कस्यचित्तु भवतीति सर्वकालमपि लभ्यमाना सा प्रतिनियतानामेव लभ्यते तत आहारकेषु बहुवचनं, अनाहारकाअपिसिद्धाः सदैव लभ्यन्ते,तेचाभव्येभ्योऽनन्तगुणाः, अन्यच-सर्वकालमेकैकस्य निगोदस्य प्रतिसमयमसङ्ख्येयभागो विग्रहगत्यापनो लभ्यते, ततोऽनाहारकेष्वपि बहुवचनं,
नैरयिकसूत्रे सर्वेऽपि तावद्भवेयुराहारकाः १, किमुक्तं भवति? कदाचिनैरयिकाः सर्वेप्याहारका एव भवन्ति, न त्वेकोऽप्यनाहारकः, कथमिति चेत्, उच्यते, उपपातविरहात्, तथाहि-नैरयिकाणामुपपातविरहो द्वादशमुहूर्ताः, एतावतिचान्तरेपूर्वोत्पन्नविग्रहगत्यापन्नाअपि आहारका जाताः, अन्यस्त्वनुत्पद्यमानत्वात्अनाहारको न सम्भवतीति, अथवा आहारका अनाहारकाश्च २
आहारकपदे बहुवचनंअनाहारकपदे एकवचनमिति भावः, कथमेष भङ्गो घटामियर्तीति चेत्, उच्यते, इह नरकेषुजन्तुः कदाचिदेकउत्पद्यतेकदाचिदद्वी कदाचित् त्रयश्चत्वारोयावत्सङ्ख्याता असङ्ख्याता वा,तत्रयदा एक उत्पद्यतेसोऽपिचविग्रहगत्यापन्नोऽपि भवतिअन्येच पूर्वोत्पन्नतया आहारका अभवन्तदा एष भङ्गो लभ्यते, तृतीयभङ्गमाह-अहवाआहारगाय अनाहारगाय ३, अत्रोभयत्रापि बहुवचनं, एष च मङ्गो यदा बहवो विग्रहगत्योत्पद्यन्ते तदा द्रष्टव्यः, शेषभङ्गकास्तु न सम्भवन्ति, आहारकपदस्य नैरयिकाणां सर्वदैव बहुवचनविषयतया लभ्यमानत्वात्, एवमसुरकुमारादिषुस्तनितकुमारापर्यवसानेषुद्वीन्द्रियादिषुच वैमानिकपर्यन्तेषु प्रत्येक भङ्गत्रिक भावनीयं, उपपातविरहभावतःप्रथमभङ्गस्य एकादिसङ्कतयोत्पत्तेः शेषस्य च मङ्गद्वयस्य सर्वत्रापि लभ्यमा-नत्वात्, एकेन्द्रियेषुपुनःपृथिव्यातेजोवायुवनस्पतिरूपेषुप्रत्येकमेषएवैको भङ्गः आहारकाः अनाहारकाअपि, पृथिव्यप्तेजोवायुषुप्रत्येक्प्रतिसमयमसङ्कायातानांवनस्पतिषुप्रतिसमयमनन्तानां