________________
५६
प्रज्ञापनाउपाङ्गसूत्रम्-२- १७/२/-/४५१
मू. (४५१) कइ णं भंते ! लेसाओ पन्नत्ताओ ?, गोयमा ! छल्लेसाओ पन्नत्ताओ, तंजहा-कण्हलेसा नीललेसा काउलेसा तेउलेसा पम्हलेसा सुक्कलेस्सा।
पृ. 'कइणं भंते ! लेसाओ' इत्यादि, कः पुनरस्य सूत्रस्य सम्बन्ध इति चेद् ?, उच्यते, उक्तं प्रथमोद्देशके 'सलेसाणं भंते ! नेरइया' इत्यादि इह तुता एव लेश्याश्चिन्त्यन्ते 'कइ लेसा' इति, तत्र लेश्याः प्राग्निरूपतिशब्दार्थाः 'कइत्ति किंपरिमाणाः प्रज्ञप्ताः?, भगवानाह-गौतम! षड्,ता एव नामतः कथयति-'कण्हलेसा' इत्यादि, कृष्णद्रव्यात्मिका कृष्णद्रव्यजनिता वा लेश्या कृष्णलेश्या एवं नीललेश्येत्यादिपदेष्वपि भावनीयं
मू.(४५२) नेरइयाणंभंते! कइ लेसाओ पन्नत्ताओ?,गो०!तिनि, तं-०किण्ह-नील० काउलेसा । तिरिक्खजोणियाणं भंते ! कइ लेस्साओ पन्नत्ताओ?, गो०! छलेसाओ पं०, तं०-कण्हलेस्सा जाव सुक्कलेसा।
एगिदियाणं भंते ! कइ लेसाओ पं०?, गो० चत्तारि लेसाओ पं०, तं०-कण्ह- जाव तेउलेसा। पुढविकाइयाणं भंते! कइ लेसाओ पं० गो०! एवं चेव, आउवणस्सइकाइयाणविएवं चेव, तेउवाउबेइंदियतेइंदियचउरिदियाणं जहा नेरइयाणं । पंचेंदियतिरिक्खजोणियाणं पुछा, गो०! छल्लेस्सा-कण्ह० जाव सुक्कलेसा, संमुच्छि-मपंचेदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गो० ! जह नेरइयाणं, गब्भवतियपंचेदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गो० ! छल्लेस, कण्ह० जाव सुक्कलेसा, तिरिक्खजोणियाणं पुच्छा, गो० ! छल्लेसा एयाओ चेव।
मणूसाणं पुच्छा, गो० ! छल्लेसा एयाओ चेव, संमुच्छिममणुस्साणं पुच्छा, गो० ! जहा नेरइयाणं, गब्भवतियमणुस्साणं पुच्छा, गो०! छल्लेसाओतं० कण्ह० जावसुक्कलेसा, मणुस्सीणं पुच्छा, गो० ! एवं चेव । देवाणं पुच्छा, गो० ! छ एयाओ चेव, देवीणं पुच्छा, गो० ! चत्तारि कण्ह० जाव तेउलेस्सा, भवणावासीणं भंते ! देवाणंपुच्छा, गो०! एवं चेव, एवं भवणवासिणीणवि, वाणमंतरदेवाणं पुच्छा, गो०! एवं वेव, वाणमंतरणवि, जोइसियाणपुच्छा, गो०! एगा तेउलेसा, एवं जोइसिणीणवि। वेमाणियाणपुच्छा, गो० ! तिन्नि, तं० तेउ० पम्ह० सुक्कलेस्सा, वेमाणिणीणं पुच्छा, गो० ! एगा तेउलेस्सा।
वृ. 'नेरइयाणं भंते !' इत्यादि, सूत्रमल्पबहुत्ववक्तव्यतायाः प्राक् सकलमपि सुगम, नवरं वैमानिकसूत्रे यद्वैमानिकानामेका तेजोलेश्योक्ता तत्रेदं कारणं-वैमानिक्यो हि देव्यः सौधर्मेशानयोरेव, तत्रच कवला तेजोलेश्येति, सामान्यतः सङ्ग्रहणिगाथा अत्रेमाः-- ॥१॥ “किण्हा नीला काऊ तेऊलेसा य भवणवंतरिया ।
जोइससोहम्मीसाण तेउलेसा मुणेयव्वा ।। ॥२॥ कप्पे सणंकुमारे माहिदे चेव बंभलोए य ।
-एएसु पम्हलेसा तेणं परं सुक्कलेसा उ॥ ॥३॥ पुढवी आउ वणस्सइ बायर पत्तेय लेस चत्तारि।
गब्भयतिरियनरेसुंछल्लेसा तिन्नि सेसाणं ॥" सम्प्रति लेश्यादीनामष्टानामल्पबहुत्वमाह-एएसिणंभंते! जीवाणंसलेस्साण' मित्यादि, अमीषामष्टानां मध्ये कतरे कतरेभ्योऽल्पाः कतरे कतरेभ्यो बहवः कतरे कतरैः सह तुल्याः, इह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org